Η Θεσσαλονίκη υποδέχεται το Άξιον Εστι
Ανδρέας Λουδάρος
Για πέμπτη φορά στην ιστορία της, η εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, γνωστή ως το «Άξιον Εστί» μεταφέρεται εκτός Αγίου Όρους. Προορισμός του πιο σημαντικού ιερού εικονίσματος της αθωνικής πολιτείας είναι η Θεσσαλονίκη που φέτος εορτάζει τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της.
Στην πόλη τις τελευταίες ημέρες επικρατεί σημαντική κινητικότητα λόγω των προετοιμασιών. Η Μητρόπολη σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές έχουν προχωρήσει σε σειρά διεργασιών προκειμένου όλα να είναι έτοιμα για τον μεγάλο εορτασμό.
Η υποδοχή της εικόνας θα γίνει στις 4.30 το απόγευμα της Παρασκευής στο χώρο μπροστά στο Λευκό Πύργο, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυμου, του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθιμου, εκπροσώπων της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Ορους, αρχών της πόλης και πλήθους κόσμου.
Στη συνέχεια, θα μεταφερθεί στον ιερό ναό του πολιούχου Αγίου Δημητρίου, με λιτανεία μέσω της οδού Εθνικής Αμύνης και της οδού Αγίου Δημητρίου. Θα ακολουθήσει επίσημη δοξολογία και πανηγυρικός αρχιερατικός εσπερινός, χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου.
Η εικόνα της Παναγίας, θα παραμείνει στη Θεσσαλονίκη ως την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου, ενώ λιτανεία στην πόλη προβλέπεται να πραγματοποιηθεί μία ακόμη φορά, στις 11 το πρωί της Πέμπτης 25 Οκτωβρίου.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Η εικόνα της Παναγίας, το «Άξιον Εστί», είναι μια από τις περίφημες εικόνες του Αγίου Όρους. Βρίσκεται στο ναό του Πρωτάτου στις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, θεωρούμενη ως «κοινή εφέστιος προστάτις» εικόνα όλων των Αγιορείτικων Μονών, φέρουσα στο πλαίσιό της τις σφραγίδες και των 20 Μονών.
Επί της εικόνας αυτής έγιναν κατά καιρούς πλείστα πιστά αντίγραφα ανά ένα εκ των οποίων βρίσκεται σε κάθε Μονή του Άθω. Εορτάζει με μεγάλη θρησκευτική λαμπρότητα τη Δευτέρα του Πάσχα και στις 11 Ιουνίου σε ανάμνηση του ενός θαύματος.
Παλιά η εικόνα αυτή βρισκόταν σε ένα παντοκρατορινό κελί στην τοποθεσία τη λεγόμενη «κοιλάδα του Άδειν» κοντά και κάτω από τη σκήτη του Αγίου Ανδρέα. Την 11 Ιουνίου 980 ο γέροντας έλειπε από το κελί, καθώς είχε πάει σε μια αγρυπνία στις Καρυές, αφήνοντας μόνο τον υποτακτικό του.
Ο υποτακτικός τη νύχτα έκανε κανονικά τον κανόνα του. Ακούει σε μια στιγμή να του χτυπάνε την πόρτα, ανοίγει και βλέπει έναν περαστικό να του ζητάει να τον φιλοξενήσει, πράγμα που γίνεται. Συνεχίζει ο μοναχός τον κανόνα του μέχρι που φτάνει στην 9η ωδή «Την τιμιωτέρα των Χερουβείμ…». Τότε τον διακόπτει ο φιλοξενούμενος και του λέει: «Όχι, πρώτα θα πεις: Άξιον Εστί ως αληθώς…» ως συμπλήρωμα του υπό του Κοσμά Μαϊουμά Μεγαλυνάριου της Θεοτόκου.
Ο μοναχός ενθουσιασμένος ζητάει να του γράψει ο νέος τον ύμνο. Ο νέος, που έγραψε τον ύμνο και εξαφανίστηκε, κατά την παράδοση ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ.
Όταν επέστρεψε ο γέροντας του είπε ο υποτακτικός τα γεγονότα και αφού ενημερώθηκε η Ιερά Κοινότητα μεταφέρθηκε η εικόνα στο Πρωτάτο, όπου και συνεχίζει να θαυματουργεί μέχρι σήμερα, ενώ και το κελί που τιμήθηκε από την Αρχαγγελική επίσκεψη φέρει επίσης το όνομα «Άξιον εστί».
Έτσι, το Μεγαλυνάριο αυτό της Θεοτόκου που συνέθεσε ο Κοσμάς (ο επίσκοπος Μαϊουμά) σήμερα ονομάζεται «Άξιον Εστί», εκ των δύο πρώτων λέξεων του Θεομητορικού αυτού Ύμνου που έχει ως εξής:
Άξιον εστίν ως αληθώς
μακαρίζειν σε την Θεοτόκον,
την αειμακάριστον και παναμώμητον
και μητέρα του Θεού ημών.
Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ
και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ
την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν,
την όντως Θεοτόκον,
Σε μεγαλύνομεν.
Η πρώτη έξοδος της εικόνας από το Άγιον Όρος έγινε το 1966. Μάλιστα έφθασε στον Πειραιά με το πλοίο του Π.Ν. «Πολεμιστής» και στη συνέχεια μεταφέρθηκε με τιμές αρχηγού κράτους στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών. Αντίγραφα επίσης του «Άξιον Εστί» έχουν δοθεί σε πολλούς ξένους ηγέτες που κατά καιρούς επισκέπτονται το Άγιο Όρος.
(Πληροφορίες από το wikipedia.org)
Οι εκδηλώσεις
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ι.Μ. Θεσσαλονίκης το πρόγραμμα έχει ως εξής:
ΣΑΒΒΑΤΟΝ 13 ΟΚΤΩΒΡΙΟY
4.30 μ.μ.: Ἡ Ὑποδοχὴ τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος «ΑΞΙΟΝΕΣΤΙΝ» εἰς τὸν πρὸ τοῦ Λευκοῦ Πύργου χῶρον, ὑπὸ τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν πάσης Ἑλλάδος κ.Ἱερωνύμου, τοῦ ΠαναγιωτάτουΜητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.Ἀνθίμου, ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ ἁγίου Ὄρους τοῦ ἱεροῦ Κλήρου, τῶν Ἀρχῶν καὶ τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ. Ἡ Δέησις καὶ ἐν συνεχείᾳ ἡ μεταφορὰ τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος εἰς τὸν ἱερὸν Ναὸν τοῦ πολιούχου ἁγίου Δημητρίου, μὲ λιτανευτικὴν πομπὴν διὰ τῶν ὁδῶν : Ἐθνικῆς Ἀμύνης, Πανεπιστημίου ἁγίου Δημητρίου.
6.00 μ.μ.: Ἡ ἐπίσημος Δοξολογία ἐν τῷ ἱερῷ Ναῷ τοῦ πολιούχου ἁγίου Δημητρί-ου. Προσφωνήσεις-Ἀντιφωνήσεις.
6.30 μ.μ.: Μέγας Πανηγυρικὸς Ἀρχιερατικὸς Ἐσπερινὸς χοροστατοῦντοςτοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερω-νύμου.
ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.00 – 11.00 π.μ.: Ὁ Ὄρθρος, τὸ Πανηγυρικὸν Ἀρχιερατικὸν Συλλείτουργον καὶ ἡ Δοξολογία ἐπὶ τῇ ἐπετείῳ τῆς ἐνάρξεως τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου.
11.30 π.μ. : Ἡ ἔναρξις τῶν ἐργασιῶν τοῦ ὑπὸ τοῦ Ἱδρύματος Ἐθνικοῦ καὶ Θρησκευτικοῦ Προβληματισμοῦ καὶ τῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας Θεσσαλονίκης διοργανουμένου Συνεδρίου μὲ θέμα: «ΕΚΚΛΗΣΙΑ-ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΕΛΛΑΔΑ: τρεῖς ταυτόσημοι αἰώνιαι ἀξίαι καὶ ὀντότητες» εἰς τὴν αἴθουσαν τελετῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Βογατσικοῦ 7.
6.30 μ.μ. : Ὁ Ἑσπερινὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΔΕΥΤΕΡΑ 15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ – ΤΡΙΤΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ὁ Ἑσπερινὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΤΕΤΑΡΤΗ 17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ὁ Ἑσπερινὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ.: Πανηγυρικὴ Ἱερὰ Ἀγρυπνία ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τοῦ ἁγίου, ἐνδόξου Ἀποστό-λου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ κατὰ τὸ ἁγιορειτικὸν τυπικόν, ἡ ὁποία θὰ παραταθῇ ἕως τῶν πρωϊνῶν ὡρῶν.
ΠΕΜΠΤΗ 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ – ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἀκολουθία Μ. Ἑβδομάδος ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥκαὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΣΑΒΒΑΤΟΝ 20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Μέγας Ἑσπερινός.
ΚΥΡΙΑΚΗ 21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.00 – 10.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος τοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ἀνθίμου.
6.30 μ.μ. : Ἀκολουθία Μ. Ἑβδομάδος Αγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥκαὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΔΕΥΤΕΡΑ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἀκολουθία Μ. Ἑβδομάδος ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥκαὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΤΡΙΤΗ 23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἀκολουθία ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ τοῦ ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, χοροστατοῦντος τοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ἀνθίμου, ὅστις θὰ κηρύξῃ τὸν Θεῖον Λόγον.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΤΕΤΑΡΤΗ 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Προεόρτιος Ἑσπερινὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
ΠΕΜΠΤΗ 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.00 – 10.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία.
11.00 π.μ. : Λιτάνευσις τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος ΠΑΝΑΓΙΑΣ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ», μετὰ τῶν χαριτοβρύτων Λειψάνων καὶ τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος τοῦ ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ.
6.30 μ.μ. : Μέγας πανηγυρικὸς πολυαρχιερατικὸς Ἑσπερινὸς τῆς ἑορτῆς.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
6.30 – 10.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Πανηγυρικὸν Ἀρχιερατικὸν Συλλείτουργον, προεξάρχοντος τοῦ Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ἀνθίμου.
11.00 π.μ. : Δοξολογία ἐπὶ τῇ ἐπετείῳ ἀπελευθερώσεως τῆς πόλεως.
6.30 μ.μ. : Πανηγυρικὸς Ἑσπερινός, ἐπὶ τῇ συνάξει τῶν ἁγίων ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΝΕΣΤΟΡΟΣ καὶ ΛΟΥΠΟΥ. καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΣΑΒΒΑΤΟΝ 27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.00 – 10.00 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Μέγας Ἑσπερινός τῆς ἑορτῆς τῆς ἁγ. Σκέπης τῆς Θεοτόκου καὶ ἐν συν-εχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
7.00 μ.μ. : Παρουσίασις τοῦ πρώτου τόμου τοῦ ἱστορικοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης εἰς τὴν αἴθουσαν διαλέξεων τοῦ Μητροπολιτικοῦ Κτιρίου (Βογατσικοῦ 7).
ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.00 – 10.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἑσπερινός καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΔΕΥΤΕΡΑ 29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἑσπερινός καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
8.00 μ.μ. : Μουσικὴ Ἐκδήλωσις-Παρουσίασις τοῦ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ» τοῦ Μίκη Θεοδωράκη, (ποίηση τοῦ Ὁδυσσέα Ἐλύτη) εἰς τὸ Μέγαρον Μουσικῆς Θεσσαλονίκης.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΤΡΙΤΗ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ἑσπερινός καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανών.
9.30 μ.μ. : Ἱερὰ Ἀγρυπνία μὲ τὴν συμμετοχὴν τοῦ βυζαντινοῦ χοροῦ ἀποφοίτων τῆς Ἀθωνιάδος Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας.
ΤΕΤΑΡΤΗ 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
7.30 – 9.30 π.μ. : Ὄρθρος, Θεία Λειτουργία, Ἱερὸς Παρακλητικὸς Κανὼν καὶ ἐν συνεχείᾳ ἡ ἀναχώρησις τῆς ἱερᾶς Εἰκόνος.
ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
7.00 – 10.30 π.μ. : Ὄρθρος καὶ πανηγυρικὴ Θεία Λειτουργία.
6.30 μ.μ. : Ὁ παρακλητικὸς Κανὼν τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἡ Τελετὴ καθαγιασμοῦ τοῦ Μύρου τοῦ ἁγίου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ καὶ ἐν συνεχείᾳ Ἱερὰ Ἀγρυπνία.
ΔΕΥΤΕΡΑ 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
7.00 μ.μ. : Συναυλία Ἐκκλησιαστικῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τοῦ Συλλόγου Ἱερο-ψαλτῶν Θεσσαλονίκης «ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός».
