Ο όρκος
Ο Όρκος του Αρχιμ. Χρυσόστομου Χρυσόπουλου, θεολόγου-διδάσκοντος Παν/μίου Πειραιώς,για το dogma.gr.
Το αποστολικό ανάγνωσμα που θα ακουσθεί αύριο επικαιροποιεί για μια ακόμη φορά το θέμα του όρκου. Άραγε πρέπει ή όχι να ορκιζόμαστε; Ο Θεός (θα ακούσουμε στο αυριανό αποστολικό ανάγνωσμα) ήθελε να διαβεβαιώσει τον Αβραάμ ότι θα ευλογηθεί και θα πολλαπλασιάσει τους απογόνους του και επειδή δεν είχε ανώτερό Του για να ορκισθεί, ώστε να Τον πιστέψουν ότι θα εκπληρώσει την υπόσχεσή Του, ορκίσθηκε στον εαυτό Του.
Εμείς Θεοί δεν είμαστε, αντίθετα άνθρωποι με ελαττώματα, πάθη και διαφορές. Ταυτόχρονα ζούμε στους χρόνους μετά Χριστού έλευση, διδασκαλία, Πάθος και Ανάσταση. Θα τα βιώσουμε σε λίγες ημέρες και πρέπει να αποφασίσουμε αν θα έρθουν για τυπικούς λόγους ή ως αφορμή για πραγματική μεταστροφή και για αληθινή αλλαγή.
Για το θέμα αν θα πρέπει να ορκιζόμαστε τόσο στον ιδιωτικό βίο (διανθρώπινες σχέσεις κ.ά.) όσο και στον κοινωνικό μας (δικαστήρια, ανάληψη ευθύνης κ.λπ.) έχει γίνει πολύς λόγος, ενώ ακόμα και η δικαιοσύνη είχε αποφανθεί ανάλογα γι’ αυτό και τον επιβάλει στα δικαστήρια και αλλού. Η Γραφή πολλές φορές και η πατερική γνώμη σε αρκετές περιπτώσεις αποδοκιμάζουν και απαγορεύουν τη χρησιμοποίηση του ονόματος του Θεού για να κατοχυρωθούμε εμείς και μάλιστα (κάποιες στιγμές) για ευτελή ζητήματα, για ψευδή θέματα, για πασιφανή αμαρτήματα. Είναι ο όρκος βλασφημία κατά του Κυρίου και κατά της εικόνας Του, που είναι το κάθε πλάσμα Του.
Ο όρκος στην πράξη έχει ακυρωθεί. Αρκετοί από τον πολιτικό χώρο που κατηγορήθηκαν διαχρονικά για σκάνδαλα και αποδείχθηκε η ανάμειξή τους σ’ αυτά, κάπου είχαν ορκισθεί προηγουμένως. Πολλά στελέχη του στρατού που πρόδωσαν μυστικά του ή έδωσαν την πατρίδα σε καιρό πολέμου, πάλι είχαν ορκισθεί. Όσοι καταδικάσθηκαν και φυλακίσθηκαν και αποδείχθηκε στη συνέχεια η αθωότητά τους, είχαν ορκισθεί μάρτυρες για την ενοχή τους. Μη λησμονούμε τον Κύριό μας όπου μια ψευδομαρτυρία ήταν ικανή να ανέβει στον Γολγοθά∙ για να μας διδάξει με τον τρόπο Του ότι πρέπει να προσέχουμε τα λόγια μας, τις δηλώσεις μας, τις αποφάσεις μας.
Από το αποτέλεσμα φαίνεται ότι το μέτρο του όρκου μπορεί να έχει αντίκρισμα ουσιαστικό σε ελάχιστους. Προκειμένου να καλυφθούν συμφέροντα, εγκλήματα, παρανομίες και ο όρκος γίνεται εργαλείο φθοροποιό στη συνήθεια των επιτήδειων.
Από όπλο κατοχύρωσης ο ορκοδοσία κατάντησε εμπαιγμός τόσο του Θεού, όσο και της ανθρώπινης λογικής. Σεβασμός σε Εκείνον χρειάζεται παρά φόβος. Όταν υφίστανται όντως η αλήθεια δε χρειάζεται για συνήγορο τον Θεό, αρκετή και σημαντική είναι η αξία του προσώπου και ο λόγος της καρδιάς. Εγγυήσεις για την αξιοπιστία μας μπορεί να ζητηθούν σε κάποια φάση της πορείας μας, πρέπει να είναι όμως μακριά από τον Θεό, μη Τον υποβιβάζουμε τόσο πολύ. Φόβος Θεού δεν υπάρχει άλλωστε στους και κατ’ επάγγελμα ψευδομάρτυρες, αμέτρητα είναι τα παραδείγματα.
Καλύτερα να καλλιεργούνται σχέσεις ειλικρίνειας και να μην χρειαζόμαστε έξωθεν και θεόθεν βοήθεια για να κατοχυρωθούμε. Χρησιμοποιούμε τον Θεό στη ζωή μας σε πάμπολλες πτυχές της, δεν είναι σωστό να το κάνουμε και προκειμένου να αποδείξουμε τα αυτονόητα. Πρέπει να είμαστε φιλαλήθεις, να γνωρίζουμε τη μέθοδο της καταλλαγής παρά της συγκάλυψης, να επιδιώκουμε τον τρόπο της ευθύτητας παρά της διπλωματίας, τον δρόμο της ομολογίας παρά της συκοφαντίας, καταστάσεις που αργά ή γρήγορα θα δείξουν την πραγματικότητα. Όταν φανεί η ψευδορκία, τότε θα εκτεθούμε ως άνθρωποι και ως χριστιανοί. Θα κλονισθεί η εμπιστοσύνη από τον Θεό και τον περίγυρό μας.
Ο όρκος επιτρέπεται δεν επιτρέπεται από τον ανθρώπινο ή τον Θείο Νόμο, πρέπει να λείψει από την πρακτική των ανθρώπων. Να γνωρίζουμε ότι η συνείδησή μας και η πραγματικότητα θα μας ελέγξει στην περίπτωση της ψεύτικης μαρτυρίας, ενώ θα μας επιβραβεύσει όταν γνωρίζουμε, εκφράζουμε και υποστηρίζουμε το ναι – ναι και το όχι. Η οποιαδήποτε αλλαγή και κάλυψη της αλήθειας είναι θέμα παιδείας και προσωπικότητας. Ας καλλιεργούμε τα παραπάνω και να μην επιτρέπουμε σε καμία περίπτωση καταστάσεις που ευνοούν την διαστροφή της πραγματικότητας και ξεχνούν την αλήθεια ως τρόπο αγαστής συνύπαρξης και ειρήνευσης ψυχικής και κοινωνικής.
