Να προσέξουμε: Πώς σκεφτόταν ο άγιος Σάββας; Πώς ενεργούσε; Πώς τα έπαιρνε τα πράγματα; Αν μη τι άλλο, θα πούμε: «Α! Να, γιατί γίνονται οι άγιοι άγιοι. Να, γιατί φτάνουν σε σημείο που τους αγιάζει ο Θεός. Πώς σκέπτεται τώρα εδώ, πώς ενεργεί αυτός ο άγιος! Και εγώ από πολύ μακριά το ακούω και το βλέπω αυτό, σαν να είναι κάτι ξένο προς εμένα· σαν να μην είναι για μένα». Δεν εννοούμε εδώ αυτές καθ’ εαυτές τις πράξεις τις συγκεκριμένες, που, όπως έχουμε πει και άλλη φορά, βλέπουμε ότι αλλιώς ενεργεί ο ένας άγιος, αλλιώς ο άλλος άγιος. Το πνεύμα όμως είναι σε όλους το ίδιο. Αυτό το πνεύμα να προσέξουμε.
Και μόνο λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε πόσο απέχουμε από το πνεύμα των αγίων, είναι πολύ σημαντικό. Και να λυπηθούμε γι’ αυτό και να πονέσουμε και φυσικά να ταλανίσουμε τον εαυτό μας: «Αχ, Θεέ μου! Και πώς θέλω ο ευλογημένος εγώ, ο ταλαίπωρος εγώ, πώς θέλω να προκόψω, να προκόψω στην προσευχή, στην ταπείνωση, στην όποια αρετή, να προκόψω σ’ αυτόν τον δρόμο, που λέγεται θεϊκός δρόμος, δρόμος προς τον Θεό και να αρχίσω να μυούμαι σ’ αυτή τη ζωή, τη ζωή των αγίων; Πώς μπορεί να γίνει αυτό, έτσι όπως διάκειμαι εγώ, έτσι όπως σκέφτομαι και όπως τα παίρνω τα πράγματα εγώ: μην τυχόν ζοριστώ, μην τυχόν στενοχωρηθώ, μην τυχόν μου λείψει το ένα, το άλλο…;»
Διαβάζουμε εδώ στο συναξάρι του αγίου: «Ευθύς λοιπόν κατά την αρχήν της ζωής του έτρεξεν εις την των μοναχών πολιτείαν και εμβήκεν εις εν μοναστήριον Φλαβιαναίς ονομαζόμενον». Κρυφά-κρυφά μέσα μας δεν αποκλείεται να μη θέλουμε εμάς να μας φωτίσει ο Θεός να πάρουμε έναν τέτοιο δρόμο. Κρυφά μέσα μας το νιώθουμε, κρυφά και από τον εαυτό μας, αλλά να τολμήσουμε να το δούμε και έστω να το πούμε, να το ομολογήσουμε στον εαυτό μας. Είπαμε ότι δεν καλεί ο Θεός όλους να κάνουν το ίδιο. Άλλον έτσι, άλλον αλλιώς. Αλλά το πνεύμα είναι το ίδιο!
Πόσες ψυχές κρυφά-κρυφά μέσα τους – δεν το λένε ούτε στον εαυτό τους – δεν θα ήθελαν να κάνει κάτι τέτοιο ο Θεός, να τις φωτίσει να πάρουν έναν τέτοιο δρόμο. Εκεί που είσαι να μείνεις, αλλά να τα πάρεις τα πράγματα όπως θέλει ο Θεός. Να τα πάρεις τα πράγματα όπως θα τα έπαιρνε ένας άγιος, αν ήταν εκεί στη θέση σου. Όπου είσαι· το θέμα δεν είναι να αφήσεις αυτό που είσαι και να κάνεις κάτι άλλο, να πας κάπου αλλού. (Αν βέβαια δείξει ο Θεός και αυτό, και αυτό να το κάνεις.)
Βλέπετε τι στεγανά βάζουμε… Πώς ύστερα θα μπεις στον δρόμο του Θεού και θα προκόψεις, άμα κρατάς μερικά στεγανά σαν να λες: «Αχ, Θεέ μου, όχι αυτό. Αυτό όχι, όχι». Ούτε θέλεις να το διανοηθείς ούτε αφήνεις περιθώρια στον Θεό να σε παρακινήσει προς τα εκεί, να σε φωτίσει έτσι. Και άλλα στεγανά αυτού του είδους βάζουμε, όπως, ας πούμε, μπορεί κανείς να έχει πόθο να μπει στον δρόμο του Θεού, αλλά μην τυχόν έρθουν έτσι τα πράγματα και ταπεινωθεί, μην τυχόν έρθουν τα πράγματα έτσι και εκτεθεί.
Είναι εντελώς-εντελώς αδύνατον – παρακαλώ να το προσέξουμε όλοι μας χωρίς εξαίρεση – να μην επηρεαστούμε, εάν αποτολμήσουμε να αφήσουμε την ψυχή μας να αρπάξει αυτή την αλήθεια που βγαίνει μέσα από τον βίο του αγίου Σάββα και από τον βίο των άλλων αγίων. Εμείς όμως σαν να είμαστε σκοποί και φυλάμε σε κάποια πύλη εκεί και δεν αφήνουμε την ψυχή μας να προσεγγίσει την αλήθεια. Να αποτολμήσουμε λίγο να αφήσουμε την ψυχή μας. Η ψυχή μας θα ρουφήξει την αλήθεια. Οπότε είναι αδύνατον να μην είμαστε μετά αλλιώτικοι.
Θα ταπεινωθούμε πιο πολύ, θα μετανοήσουμε πιο πολύ, θα συναισθανθούμε πιο πολύ την αμαρτωλότητά μας, και δεν θα διστάσουμε να πούμε στον εαυτό μας: «Και περίμενες, ταλαίπωρέ μου, προκοπή! Τα έπαιρνες τα πράγματα έτσι όπως τα έπαιρνες και δεν ήθελες να τα πάρεις αλλιώς, κρατούσες τα στεγανά σου και δεν άφηνες τη χάρη του Θεού να έρθει, και περίμενες τάχα προκοπή. Περίμενες έτσι να λυτρωθείς από το εγώ, να λυτρωθείς από τα καμώματά σου και από τις εξυπνάδες σου».
Βλέπετε, το θέμα δεν είναι να κάνουμε πράγματα φοβερά απόψε εμείς εδώ. Όπως λέει ο απόστολος Παύλος: «Μην πεις “πώς θα ανεβώ στον ουρανό ή πώς θα κατεβώ στον άδη” – να ανεβώ στον ουρανό να κατεβάσω τον Χριστό ή να κατεβώ στον άδη να ανεβάσω τον Χριστό. Εγγύς σου το ρήμα εστί» (Ρωμ. 10:6-8). Δεν χρειάζεται λοιπόν να σκεφθεί κανείς ότι έχει να κάνει φοβερά πράγματα.
Έτσι όπως είσαι, αλλά ειλικρινά και τίμια, στάσου ενώπιον του Θεού. Και δεν θα αργήσεις να δεις και την υποκρισία σου και την πονηρία σου και τα καμώματά σου και τους δικολαβισμούς και τις εξυπνάδες σου. Όλα θα τα δεις. Και αυτά, καθώς θα τα δεις, θα σε βοηθήσουν να ταπεινωθείς ακόμη πιο πολύ. Και θα ανασάνει η ψυχή σου. Θα ανακουφιστείς και θα πεις: «Θεέ μου! Πώς τυραννιέμαι έτσι χρόνια τώρα! Τάχα θέλω να αποκτήσω αρετή, αλλά έτσι όπως τα κάνω τα πράγματα, βασανίζω μόνο τον εαυτό μου, πνίγω τον εαυτό μου, βουλιάζω και προκοπή δεν έχω».
Τα ακούσαμε αυτά απόψε· ας ελπίσουμε να βγει καλό.
5-12-1995
Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου, “Θέλεις να αγιάσεις;”, Δεκέμβριος, Πανόραμα Θεσσαλονίκης, 2021, σελ. 75.