Από τότε και μέχρι σήμερα η Ελληνόφωνη και η Σλαβόφωνη Εκκλησία, βρίσκονται σε μια διαρκή διαμάχη με αποκορύφωμα τη δημιουργία πριν από λίγες μέρες της Εξαρχίας της Αφρικής στο έδαφος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Όλα δείχνουν οτι η ενέργεια της Μόσχας – αργά ή γρήγορα- θα προκαλέσει αντιδράσεις, όχι μόνο από την Αλεξάνδρεια (θεωρούνται δεδομένες), αλλά από το Φανάρι και τον Βαρθολομαίο, ο οποίος δέχεται εισηγήσεις για σκληρά αντίμετρα.
Στο Φανάρι βεβαίως, υπάρχει η λογική των «τριών συρταριών»- (σε κάθε συρτάρι υπάρχει μια λύση που αξιοποιείται ανάλογα με τις συνθήκες)- και ήδη εξετάζονται.
Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο θεωρούν δεδομένο ότι αν δεν υπάρξει αντίδραση, η Μόσχα σε βάθος χρόνου θα κυριαρχήσει στηριζόμενη στην οικονομική της ευρωστία και στην πολιτική στήριξη της ορθόδοξης κοινότητας.
Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο, εξετάζεται ως αντίδραση το ενδεχόμενο να απομονωθεί η Ρωσική Εκκλησία. Ο μόνος τρόπος γι’ αυτό είναι η παραχώρηση της Αυτοκεφαλίας σε Εκκλησίες, οι οποίες είναι του κλίματος του Πατριαρχείου από την Κορέα ως τη Φιλανδία και ίσως και στα Βαλκάνια.
Ως πιο ακραίο μέτρο, προτείνεται η υποβάθμιση του Πατριαρχείου Μόσχας και η επαναφορά του στο καθεστώς του 1589. Η πρόταση αυτή από μόνη της δε συγκινεί …
Ανεξάρτητα από αυτά, το ισχυρό χαρτί για το Φανάρι, παραμένουν οι Εκκλησίες των Βαλκανίων. Αν και σήμερα υπάρχει επί της ουσίας μόνο το Πατριαρχείο Σερβίας, το Φανάρι μπορεί να αποδεχτεί τα αιτήματα της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και του Κοσσόβου, δημιουργώντας τρείς νέες δομές στο υπογάστριο του Βελιγραδίου.
Με μια τέτοια κίνηση, αποδυναμώνεται η Σερβική Εκκλησία, που είναι και ο βασικός σύμμαχος των Ρώσων και περιορίζει την επιρροή της Μόσχας.
Μια συνάντηση με τον νέο Πατριάρχη Πορφύριο (πολέμιο του Φαναρίου) δεν είναι μια κίνηση τακτικής, την οποία απορρίπτει ο κ. Βαρθολομαίος.
Όλα αυτά βεβαίως, θυμίζουν ασκήσεις επί χάρτου, καθώς η κόντρα Μόσχας -Οικουμενικού Πατριαρχείου, συνδέεται και με τη σύγκρουση ΝΑΤΟ- Ρωσίας. Το ΝΑΤΟ δεν αγνοεί το ρόλο της Εκκλησίας στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Ουκρανία.
Όσο κι αν αυτό ενοχλεί, η Εκκλησία στις συγκεκριμένες περιοχές αποτελεί πλέον συνέχεια της πολιτικής των ισχυρών, οι οποίοι ουδόλως ενδιαφέρονται για τα πνευματικά ζητήματα.
Ήδη τα στρατόπεδα έχουν διαμορφωθεί στα Βαλκάνια, με τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ να στηρίζουν το Φανάρι και τους Ρώσους τη σερβική Εκκλησία.
Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι όλοι θέλουν να χειραγωγήσουν την Εκκλησία και να την εντάξουν σε ξένους προς τη θεολογία σχεδιασμούς.
Τις εξελίξεις παρακολουθεί και η Τουρκία, η οποία, όμως, παρά τις καλές σχέσεις Ερντογάν -Πούτιν, στηρίζει την Ουκρανία. Κάτι που σημαίνει πως δε θα αγνοήσει την κατάσταση,όπως αυτή διαμορφώνεται το τελευταίο διάστημα.
Οι όποιες πρωτοβουλίες αναληφθούν, δεν μπορούν να αγνοήσουν αυτά τα δεδομένα, τα οποία έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Σε αυτόν τον κύκλο μοιραία εμπλέκεται και η Ελλαδική Εκκλησία, η οποία θα κληθεί να πάρει θέση. Οχι μόνο για την εισπήδηση στην Αφρική, αλλά και για την γενικότερη επεκτατική πολιτική που ακολουθία η ρωσική Εκκλησία. Η Αθήνα ήταν η πρώτη που αναγνώρισε την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας, παρά το γεγονός οτι οι σχέσεις Ιερώνυμου -Βαρθολομαίου, δεν ήταν οι καλύτερες.
Πολλοί Έλληνες Ιεράρχες διαπιστώνουν κι αυτοί πως η Ρωσία το επόμενο διάστημα θα προχωρήσει σε αποφάσεις που θα στοχεύουν στην αποδυνάμωση του Φαναρίου. Δεν τάσσονται υπέρ της ευθείας σύγκρουσης, αλλά και δεν θέλουν και το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο περιθώριο.