Dogma

«AP»: Το Ορθόδοξο Πάσχα αναμειγνύει παλιά και νέα πνευματικά έθιμα

 Εκατομμύρια ορθόδοξοι χριστιανοί σε όλη την Ανατολική και Νότια Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και αλλού στον Κόσμο, γιόρτασαν το Πάσχα, κλείνοντας τις εβδομαδιαίες θρησκευτικές εκδηλώσεις.

Η πιο σημαντική στο ορθόδοξο θρησκευτικό ημερολόγιο είναι ουσιαστικά μια υπαίθρια γιορτή, με εξίσου έντονα πνευματικά και παγανιστικά μέρη και θρησκευτικές Ακολουθίες συνοδευόμενες από εκδηλώσεις οικογενειακές και κοινοτικές.

Εθιμα, όπως η κατανάλωση αρνιών στη σούβλα, το τσούγκρισμα κόκκινων βρασμένων αυγών ως ένα είδος διαγωνισμού και η εκτόξευση πυροτεχνημάτων σε εορτασμό μόλις ο ιερέας πει «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών», τα μεσάνυχτα του Μ. Σαββάτου, πιθανότατα προϋπήρχαν. Ο ίδιος ο Χριστιανισμός. Αλλά νέα έθιμα, ή παραλλαγές παλαιών, εμφανίζονται συνεχώς.

Ορθόδοξοι χριστιανοί πιστοί μεταφέρουν σταυρούς κατά τη διάρκεια της πομπής της Μεγάλης Παρασκευής στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, την Μ. Παρασκευή. (AP Photo/Mahmoud Illean)

Στη γειτονιά του Νέου Κόσμου, στην Αθήνα, πρωτεύουσα της Ελλάδας, νεότεροι ενορίτες πέταξαν πρόσφατα βόμβες μολότοφ -το όπλο της επιλογής των ταραχοποιών- σε ανοιχτούς χώρους. Στο ελληνικό νησί της Χίου, δύο γειτονιές στο χωριό Βροντάδος διεξάγουν «ρουκετοπόλεμο» πετώντας χιλιάδες φωτοβολίδες η μία στην άλλη, προς έκπληξη των πιο ήσυχων πολιτών που έχουν δει σπίτια να καίγονται τα τελευταία χρόνια. Οι δημοτικές Αρχές βρίσκονται σε σύγκρουση: Το έθιμο είναι ευπρόσδεκτο γιατί φέρνει φήμη που προσελκύει επισκέπτες, αλλά πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες για την ασφάλεια.

Φέτος, το γεγονός ήταν σχετικά αγνό: η κρατική τηλεόραση της ΕΡΤ ανέφερε ότι εκτοξεύτηκαν «μόνο» 20.000 φωτοβολίδες, σε σύγκριση με περίπου 100.000 πριν από την πανδημία Covid-19. Γυρίστηκε από ένα συνεργείο ντοκιμαντέρ. Η ταινία θα προβαλλόταν στη μεγαλύτερη οθόνη βίντεο του Κόσμου, την οθόνη Viva vision στο Λας Βέγκας.

Σε χώρες όπως η Ελλάδα, το Πάσχα είναι επίσης αφορμή για φυγή από τις μεγάλες πόλεις προς τα χωριά: Αναφέρθηκε ότι πάνω από 575.000 αυτοκίνητα, σχεδόν όλα με οικογένειες, έφυγαν από την περιοχή της Αθήνας. Οι Αρχές προετοιμάζονταν για την επιστροφή, που ξεκίνησε τη Δευτέρα το απόγευμα, ελπίζοντας ότι οι οδηγοί είχαν αρκετό χρόνο για να ξεπεράσουν το αναπόφευκτο hangover.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ανάσταση στον Καθεδρικό Ναό του Χριστού Σωτήρος στη Μόσχα. (Sergei Karpukhin, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP)

Το Πάσχα όμως δεν είναι μόνο κέφι. Φέτος, είχε και τις ζοφερές στιγμές του, όπως οι εορτασμοί στην Ουκρανία ανάμεσα στις καταστροφές του πολέμου. Εχει και τις στιγμές του προβληματισμού, όπως όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος της Κωνσταντινούπολης, ο «πρώτος μεταξύ ίσων» των ορθοδόξων χριστιανών ιεραρχών, γιόρτασε το Πάσχα στη γενέτειρά του, το τουρκικό νησί Gokceada -Ιμβρος στα ελληνικά- εκπληρώνοντας μια υπόσχεση που είχε δώσει 10 χρόνια πριν.

Φέτος, όπως και τις προηγούμενες, το Αγιο Φως, που ανάβει θαυματουργικά, ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν οι πιστοί, στον Ναό του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ το Μεγάλο Σάββατο, έφτασε στο εξωτερικό, στέλνοντας αεροπλάνο σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Γεωργία, η Ελλάδα, ο Λίβανος, η Βόρεια Μακεδονία, η Ρουμανία, η Ρωσία, η Σερβία και η Ουκρανία. Σε πολλά μέρη γίνεται δεκτό με τις τιμές που οφείλονται σε έναν επισκέπτη αρχηγό κράτους. Στην Ελλάδα, κατά κάποιο τρόπο φτάνει σε κάθε ενορία πριν τα μεσάνυχτα του Μ. Σαββάτου, ένα θαύμα από μόνο του.

Πηγή: «Associated Press»

Ενας εθελοντής τακτοποιεί κάρβουνο κάτω από τα ψητά αρνιά κατά τη διάρκεια των εορτασμών για το Ορθόδοξο Πάσχα, στην Αθήνα, την Κυριακή. (AP Photo/Michael Varaklas)
Ουκρανοί σώζουν εικόνες από τα ερείπια μιας ορθόδοξης εκκλησίας την οποία κατέστρεψε ρωσικός πύραυλος, το βράδυ του Πάσχα, στην Komyshuvakha, περιοχή Ζαπορίτζια της Ουκρανίας, τα ξημερώματα της Κυριακής. (AP Photo/Kateryna Klochko)
Ένας πιστός μεταφέρει ένα κερί με το Αγιο Φως καθώς περπατάει μπροστά από μια φωτιά δίπλα από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη Λακατάμια, προάστιο της Λευκωσίας, Κύπρος, νωρίς την Κυριακή 16 Απριλίου 2023. (AP Photo/Petros Karadjias)