Ο χαράκτης Νίκος Δεσεκόπουλος μιλάει στο dogma.gr για την Αποκάλυψη του Ιωάννη
Σήμερα το απόγευμα θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της διαδραστικής παράστασης «Αποκάλυψη του Ιωάννη», που θα φιλοξενείται έως τις 27 Νοεμβρίου στον αίθριο χώρο της Πινακοθήκης Πειραιά. Ο χαράκτης Νικος Δεσεκόπουλος μίλησε στο dogma.gr για την έκθεση.
«Χαρακτική είναι η τέχνη χάραξης ενός σχεδίου πάνω σε μια επιφάνεια, συνήθως ξύλο, χαλκό, κλπ, η οποία θα χρησιμεύσει ως ‘’μήτρα’’ για την παραγωγή αντιτύπων σε χαρτί. Το έργο που θα προκύψει με αυτόν τον τρόπο αποκαλείται «χαρακτικό», ξυλογραφία, χαλκογραφία, λιθογραφία κλπ.» επισημαίνει ο κ. Δεσεκόπουλος και μας εξηγεί πως «για να ασχοληθεί κάποιος με την χαρακτική, πρέπει πρώτα να γνωρίζει πολύ καλό σχέδιο, φωτοσκίαση και χρώμα, ώστε να μπορεί ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσει τα προβλήματα ,που τυχόν –είναι φυσικό – να δημιουργήσει κάθε τεχνική της. Συγκεκριμένα στη ξυλογραφία, τα νερά του ξύλου ή ένας ρόζος συμμετέχουν στο σχέδιο και θα αναγκάσουν τον δημιουργό να βρει εναλλακτικούς τρόπους στο αρχικό σχέδιο. Άν λοιπόν δεν τα γνωρίζει όλα αυτά κινδυνεύει να δώσει ένα σπουδαστικό έργο και να εκτεθεί στα μάτια όλων όσων γνωρίζουν την μαγεία της χαρακτικής τέχνης. Για τους λόγους αυτούς συχνά αποκαλώ την τέχνη της χαρακτικής, ως την JAZZ των εικαστικών τεχνών…
Ο δεύτερος λόγος ,που καταξιωμένοι εικαστικοί ασχολήθηκαν με την χαρακτική, είναι η πολλαπλότητα του χαρακτικού, αφού μετά την αρχική δημιουγία μιάς ‘’χαρακτικής μήτρας, γεννιούνται – τυπώνονται πολλά αντίτυπα’’, οπότε το εικαστικό έργο γίνεται προσιτό στο φιλότεχνο κοινό με προσιτή τιμή. Προυπόθεση να συνοδεύεται από το σχετικό ’’πιστοποιητικό γνησιότητας’’, όπου δηλώνεται ο αριθμός των αντιτύπων. Μιλάμε φυσικά για έργα, που έχει σχεδιάσει, χαράξει και τυπώσει ο ίδιος ο δημιουργός σε αριθούς 10,20,30…100 το πολύ αντίτυπα. Διαφορετικά μιλάμε για ‘’πολλαπλά αντίτυπα’’, στην κατηγορία της αφίσας. Αυτό το δηλώνω και το υπογράφω, με πλήρη γνώση…
Τι εμπνέει τον δημιουργό;
Για να δημιουργήσει κάποιος ένα έργο τέχνης λογοτεχνικό,θεατρικό, μουσικό, εικαστικό, πρέπει να έχει κάτι να πει, να προτείνει,να σχολιάσει. Διαφορετικά καλύτερα να σιωπαίνει… Ο κάθε άνθρωπος δέχεται ερεθίσματα, οπτικά, λεκτικά κλπ και θέλει και αυτός να δράσει, να εκφραστεί, να επικοινωνήσει…να γίνει και αυτός δημιουργός…Αρκεί να μπορέσει να βρει έναν τομέα τέχνης, που θα μελετήσει,θα σπουδάσει, θα μυηθεί…Λόγω λοιπόν χαρακτήρα ξεκίνησα με θεματικές ενότητες από το 1977 που με απασχόλησαν για 4-5 έτη η κάθε μία , όπως τα νεοκλασικά κτίρια, το Ελληνικό καφενείο, οι βάρκες, τα δέντρα και η μικροχαρακτική …Είχα αφήσει την μελέτη της ανθρώπινης φιγούρας για μεταγενέστερο πιό ώριμο στάδιο. Και αυτή η στιγμή είναι η περίοδος 2011-16… Πέρα από το ρεαλιστικό σχέδιο, ακολούθησα δρόμους προς την αφαίρεση αλλά και ένα μοντέρνο ρεαλισμό… Οι ματιέρες που ανακάλυπτα στο υλικό, καθώς και το παιγνίδι του φωτός με τα αντικείμενα , αποτυπώνουν την δική μου οπτική πρόταση προς τον θεατή…Και οπωσδήποτε δίνουν αφορμή για διάλογο , για ανταλλαγή απόψεων και επικοινωνία…
Πείτε μας για την συμμετοχή σας στην διαδραστική παράσταση με 9 ξυλογρ. μεγάλου μεγέθους.
Μετά λοιπόν από πορεία περίπου 40 ετών στην τέχνη της χαρακτικής , με μεγάλες ενότητες που στο παρελθόν με απασχόλησαν όπως σας είπα , είχε φτάσει πλέον η κατάλληλη στιγμή , για μια πιο ώριμη ενότητα, που αισθάνομαι ότι θα σημαδεύσει την καλλιτεχνική μου παρουσία.
Το 2011 λοιπόν σε μιά έκθεση γλυπτικής είδα από κοντά τα μνημειακά γλυπτά του Θόδωρου Παπαγιάννη, με σχεδιαστικά στοιχεία που θα με βοηθούσαν να αναπτύξω την ενότητα ‘’ανθρώπινη φιγούρα’’, οπότε και πρότεινα στον δημιουργό να ασχοληθώ με την χάραξηγ μιάς σειράς από τα ‘’ μνημειακά Φαντάσματά του’’. Προέκυψε λοιπόν μιά σειρά από 21 ξυλογραφίες , μεγάλου μεγέθους (170Χ50εκ.) , με έργα εμπνευσμένα όχι μόνο απότον Παπαγιάννη, αλλά και από τους Μόραλη, Picasso, Klimt, Grompax. καθώς και δικά μου πρωτότυπα που εκτέθηκαν στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων τον Μάρτιο 2014. Τα έργα απεικόνιζαν μια ή το πολύ δύο φιγούρες με όλες τις χαρακτικές επιλογές και ‘’ματιέρες’’που γνωρίζω.
Τον Φεβρουάριο του 2016, ο διεθνώς αναγνωρισμένος μουσικοσυνθέτης Νίκος Παπακώστας, μου πρότεινε να διαβάσω την ‘’Αποκάλυψη του Ιωάνη’’ σε έμμετρη απόδοση στα νέα Ελληνικά, που είχε πραγματοποιήσει ο ίδιος τέσσερα χρόνια περίπου πριν. Το συγκεκριμένο κείμενο είχε κινηματογραφήσει και επενδύσει μουσικά, δημιουργώντας μία πρωτόγνωρη απόδοση – προσέγγιση. Το συγκεκριμένο κείμενο το γνώριζα, χωρίς όμως να το έχω μελετήσει σχολαστικά , ώστε να επιχειρήσω κάποια εικονογράφηση. Αφού λοιπόν μελέτησα προσεκτικά το κείμενο σχεδίασα εικόνες, που έδειξα στον Νίκο Παπακώστα, οπότε και ξεκίνησα την χάραξη των έργων.
Στη νέα θεματική ενότητα της ‘’Αποκάλυψης του Ιωάννη ‘’ που αποτελείται από εννέα ξυλογραφίες (με διαστάσεις 170Χ50εκ.) απλώνονται πολυπρόσωπες συνθέσεις με τις πλέον πολύπλοκες χαρακτικές λύσεις – ‘’ματιέρες’’ , αλλά και έντονα τα στοιχεία αγιογραφίας, μιά τέχνη με την οποία ασχολήθηκα επί 15 έτη και πλέον στο παρελθόν…Αισθάνομαι λοιπόν ότι η ενότητα αυτή εμπεριέχει την έως τώρα εικαστική μου αναζήτηση.
Πώς προέκυψε η συνεργασία με τον Θ.Παπαγιάννη στην ενότητα της Αποκάλυψης;
Όπως ήταν φυσικό, για να τιμήσω την προηγούμενη συνεργασία μου με τον κορυφαίο γλύπτη της σύγχρονης γλυπτικής τέχνης, καθηγητή στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας Θεόδωρο Παπαγιάννη και έναν από τους ελάχιστους που αξιώθηκαν να δημιουργήσουν εν ζωή ομώνυμο μουσείο ( Μουσείο Γλυπτικής Θ.Παπαγιάννη στο Ελληνικό Ιωαννίνων ), του ζήτησα γι’αυτή την φορά να μας ακολουθήσει- συντροφεύσει στην ενότητα της Αποκάλυψης. Δέχτηκε να σταθεί δίπλα μας… Η όλη δραστηριότητα είναι ακόμη σε εξέλιξη και πιστεύω ότι έχουμε να ‘’δείξουμε πολλά’’ στο φιλότεχνο κοινό μας.
Πόσο επίκαιρη η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ;
Δεν είχα μελετήσει το κείμενο με τόση επιμέλεια. Είναι συγκλονιστικές όλες οι εικόνες, που γεννήθηκαν στο μυαλό μου, με κυρίαρχο στοιχείο ‘’μιά Ανώτερη Δύναμη τιμωρό’’, που στις μέρες μας πολλοί περιμένουν , αν και δεν εύχονται. Τόσο το κείμενο , όσο και οι εικόνες που δημιουργήθηκαν, γεννούν φόβο, δέος, αλλά και ελπίδα δικαίωσης. Πολλά ερωτηματικά, απορίες , αλλά και διττές έννοιες γεννιούνται, το μυαλό θολώνει και αναζητά λύσεις, διέξοδο, αλλά και ελπίδα. Οι εικόνες και οι ειδήσεις που ακούμε από τα ΜΜΕ δεν απέχουν πολύ από το συγκεκριμένο κείμενο… Ο ίδιος ο συγγραφέας, αναφέρει σε κάποιο σημείο στο εισαγωγικό του σημείωμα, ότι ‘’Βαβυλώνα μπορεί να είναι και η Ελλάδα’’…
Ως εκπαιδευτικός τι πιστεύετε ….στην Εκπαίδευση;
Δεν είναι λίγοι οι συνάδελφοι εικαστικοί που μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους συνειδητοποίησαν ότι ο μέσος Έλληνας (ή και Ευρωπαίος) πολίτης δεν έχει την γνώση, ούτε την παιδεία για προσέγγιση του εικαστικού έργου αλλά και της τέχνης γενικότερα.
Οπότε επέλεξαν να εκπαιδεύσουν το κοινό ( διδάσκοντας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης) παράλληλα με την προσωπική καλλιτεχνική τους πορεία. Ένας μορφωμένος πολίτης είναι ένας δύσκολος και απαιτητικός πολίτης. Αυτό δεν συμφέρει τους…κρατούντες. Η πολιτεία δεν θέλει ενημέρωμένους- μορφωμένους πολίτες και σε αυτό φαίνεται ότι συνηγορούν, υπηρετούν τα ΜΜΕ , συστηματικά και μεθοδευμένα.
Ας δούμε το παράλογο. Ζητάμε από ένα μικρό παιδί να μας σχεδιάσει ένα δέντρο, ένα σπίτι, ένα τοπίο χωρίς να του έχουμε μιλήσει για τον τρόπο παρατήρησης ή στοιχειωδώς τι είναι σχέδιο. Θεωρούμε δηλαδή ότι το κάθε παιδί γνωρίζει από μόνο του κανόνες παρατήρησης, σχεδίου και σύνθεσης …Αντιθέτως αν του ζητήσουμε να γράψει κάτι σχετικό, θα του διδάξουμε γραμματική, ορθογραφία και θα του έχουμε δώσει να διαβάσει άλλα κείμενα.
Όλο αυτό δεν μπορεί να είναι τυχαίο….Διδάσκεται γραφή, αριθμητική, χημεία και ό,τι άλλο θα τον κάνει παραγωγικό και οικονομικά χρήσιμο…Η ψυχή έρχεται από κάπου και φεύγει στο πουθενά…
Προσωπική μου άποψη, μετά από τα 32 χρόνια διδασκαλίας Καλλιτεχνικών Μαθημάτων στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, είναι η διαπίστωση ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει και δεν φαίνεται να αλλάζει…
