Όσιοι στην Ορθόδοξη Παράδοση: Οι αφιερωμένοι στον Θεό μοναχοί και ασκητές
Στην αρχαία ελληνική γλώσσα, το επίθετο «όσιος» σημαίνει εκείνος που είναι αφιερωμένος στον Θεό. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο όρος αναφέρεται συγκεκριμένα σε μοναχούς και μοναχές που εκούσια απέρριψαν κάθε κοσμική απόλαυση και αφοσιώθηκαν ολοκληρωτικά, ψυχή και σώματι, στον Θεό.
Αν και δεν υπέστησαν το μαρτύριο του αίματος, οι όσοι αυτοί αγωνίστηκαν στον στίβο της πνευματικής άσκησης, περνώντας το μαρτύριο της συνειδήσεως, κατάφεραν να αγιαστούν.
Στο Ορθόδοξο αγιολόγιο, ο όρος «Όσιοι» δεν υποδηλώνει διαβάθμιση στην αξία ή τη βαθμίδα αγιότητας—δεν υπάρχει πιο ή λιγότερο άγιος—αλλά τονίζει ότι οι συγκεκριμένοι άγιοι ήταν μοναχοί ή ασκητές.
Μεταξύ των γνωστών Αγίων που έζησαν οσιακό βίο, εκτός από την Οσία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου, συγκαταλέγονται οι εξής:
Οσία Παρασκευή η νέα η Επιβατηνή
Οσία Μαρία η Αιγυπτία
Οσία Φωτεινή η Κυπρία
Αγία Θεοδώρα από τη Σύχλα (17ος-18ος αιώνας)
Αγία Υπομονή
Αγία Ισιδώρα
Αγία Θεοδώρα της Αλεξανδρείας
Οσία Πελαγία
Αγία Άννα ή Αδελφός Ευφημιανός
Οσία Ξένη και οι δύο θεραπαινίδες της
Ὁσία Ξένη Γκριγκόριεβνα, ἡ διὰ Χριστὸν σαλή
Αυτές οι μορφές φωτίζουν με το παράδειγμά τους την οσιακή ζωή, την αφιέρωση και την πνευματική αναζήτηση στην Ορθόδοξη Παράδοση.
