Πώς Βρέθηκε η «Παναγία Βηματάρισσα» -Το Θαύμα που την συνόδεψε
Η εικόνα σήμερα κοσμεί το σύνθρονο του ιερού βήματος και είναι γνωστή και ως «Κτητόρισσα», ίσως επειδή η ανεύρεσή της σχετίζεται με την ανοικοδόμηση της Μονής από τους τρεις αδελφούς και κτίτορες Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο στα τέλη του 10ου αιώνα.
Κατά την παράδοση, ο Αρκάδιος, γιος του Μεγάλου Θεοδοσίου αυτοκράτορα, βρέθηκε σε ναυάγιο και με θαυματουργική παρέμβαση της Θεοτόκου μεταφέρθηκε στη στεριά κάτω από μία βάτο, στην περιοχή όπου αργότερα θα κτιζόταν η Μονή Βατοπαιδίου. Εκεί βρήκε την εικόνα της Παναγίας Βηματάρισσας.
Ένα εντυπωσιακό θαύμα σχετίζεται με την εικόνα αυτή. Όταν οι Άραβες επιτέθηκαν στη Μονή, ο ιεροδιάκονος και βηματάρης Σάββας, που ήταν υπεύθυνος για το ιερό βήμα και τα κειμήλια που φυλάσσονταν εκεί, πρόλαβε και έριξε την εικόνα μαζί με τον σταυρό του Μεγάλου Κωνσταντίνου και μια αναμμένη λαμπάδα μέσα στο πηγάδι του Ιερού Βήματος.
Το μοναστήρι λεηλατήθηκε και ο Σάββας με τους υπόλοιπους μοναχούς αιχμαλωτίστηκαν στην Κρήτη. Μετά από εβδομήντα χρόνια, όταν απελευθερώθηκε η Κρήτη από τους πειρατές, επί αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο όσιος Σάββας απελευθερώθηκε και επέστρεψε υπέργηρος στη Μονή.
Τότε υπέδειξε στον ηγούμενο Νικόλαο να ανοίξουν το πηγάδι όπου, προς έκπληξη όλων, βρήκαν την εικόνα και τον σταυρό όρθια μέσα στο νερό και την λαμπάδα αναμμένη, όπως ακριβώς την είχε αφήσει ο Σάββας εβδομήντα χρόνια πριν.
Το γεγονός αυτό συνιστά διπλό θαύμα: τα ιερά αντικείμενα δεν καταστράφηκαν μέσα στο νερό και η λαμπάδα έκαιγε αδιάκοπα για εβδομήντα χρόνια.
Από τότε, σε ανάμνηση αυτού του θαύματος, κάθε Δευτέρα απόγευμα ψάλλεται Παρακλητικός Κανόνας προς την Υπεραγία Θεοτόκο, και κάθε Τρίτη τελείται Θεία Λειτουργία στο καθολικό της Μονής. Η εικόνα πρωτοστατεί σε όλες τις λιτανείες της Μονής και εορτάζεται ιδιαιτέρως την Τρίτη της Διακαινησίμου, με μεγάλη λιτανεία γύρω από το μοναστήρι προς τιμή της.
Η εικόνα σήμερα κοσμεί το σύνθρονο του ιερού βήματος και είναι γνωστή και ως «Κτητόρισσα», ίσως επειδή η ανεύρεσή της σχετίζεται με την ανοικοδόμηση της Μονής από τους τρεις αδελφούς και κτίτορες Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο στα τέλη του 10ου αιώνα.
