Ζωή μαρτυρική

Στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας
Ας υποθέσουμε, πως είναι ένας άνθρωπος που κάποτε σε προσέβαλλε και που τώρα, είτε αυτόματα, είτε συνειρμικά, έρχεται στον νου σου. Είναι βέβαιο, πως η θύμηση αυτού του προσώπου και της προσβλητικής του συμπεριφοράς, θα γεννήσει μέσα σου αγανάκτηση, οργή, ακόμα και την επιθυμία της εκδικήσεως, θα σε φέρει δηλαδή σε μια κακή ψυχική κατάσταση. Πρόκειται, επομένως, για λογισμό εχθρικό. Και αφού πρόκειται για λογισμό εχθρικό, πρέπει να τον αντιμετωπίσεις εχθρικά: Να τον αποκρούσεις και να τον διώξεις μακριά με περιφρόνηση και θυμό.
Έτσι θα εξουδετερώσεις το τέχνασμα του πονηρού (διαβόλου), που σου έβαλε τον λογισμό και θ’ αποφύγεις την παγίδα του. Αν, απεναντίας, δεχτείς τον λογισμό και συγκρατήσεις στον νου σου την εικόνα του ανθρώπου που σε προσέβαλλε, θ’ ακολουθήσουν και άλλοι λογισμοί και άλλες εικόνες, που θα αναπαραστήσουν πολύ ζωντανά και με κάθε λεπτομέρεια στην φαντασία σου, το επεισόδιο της προσβολής. Η νοερά αναπαράσταση του επεισοδίου θα ξεσηκώσει στην καρδιά την οργή, δηλαδή ένα συναίσθημα εμπαθές. Και πρέπει να ξέρεις, ότι κάθε φορά που επιτρέπεις σε εμπαθή συναισθήματα να εκδηλωθούν, συντελείς στην εδραίωση των αντίστοιχων παθών στην ψυχή σου. Αν συνέλθεις έγκαιρα, αν θυμηθείς και συναισθανθείς πόσο κακό είναι να γίνεσαι έρμαιο οποιουδήποτε πάθους, τότε θ’ απομακρύνεις τόσο το εμπαθές συναίσθημα από την καρδιά σου, όσο και τον λογισμό που το προκάλεσε από τον νου σου. Έτσι η ταραχή θα περάσει και η εσωτερική ειρήνη θ’ αποκατασταθεί. Διαφορετικά, γύρω από το εμπαθές συναίσθημα, που έχει ξεσηκωθεί στην καρδιά, θα μαζευτούν και άλλα, ερεθίζοντάς το. Αυτά τα συναισθήματα θ’ αρχίσουν να σου προκαλούν σκέψεις όπως οι ακόλουθες:
«Πώς τόλμησε αυτός ο άνθρωπος να με προσβάλλει; Ποιός νομίζει πώς είναι; Κανένας σπουδαίος; Δεν μπορώ να παραβλέψω τέτοια προσβολή. Μήπως είμαι κατώτερός του; Αν αφήνω τον καθένα να μου φέρεται μ’ αυτόν τον τρόπο, η ζωή μου θα γίνει μαρτυρική. Α, όλα και όλα! Πρέπει οπωσδήποτε να του δείξω πώς, όταν ενεργεί έτσι, θα πληρώνεται με το ίδιο νόμισμα»… Αν όμως διώξεις αμέσως τον εμπαθή λογισμό με θυμό και απέχθεια, βάζεις τέλος στον πόλεμο πριν καν αρχίσει. Χωρίς λογισμό, ούτε συναίσθημα γεννιέται, ούτε επιθυμία. Πάρε απόφαση να ενεργείς μ’ αυτόν τον τρόπο. Αν έτσι ενεργείς, θα είσαι πάντοτε αθώος μπροστά στον Θεό και στην συνείδησή σου.
Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος