Τι γνωρίζουμε για την Αρτοκλασία
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου, Υπ. Δρα ΕΚΠΑ
Η Αρτοκλασία είναι μια πράξη έκφρασης ευγνωμοσύνης προς το Θεό και, ταυτόχρονα, μια προσευχητική αίτηση, ώστε ο Δημιουργός των ορατών και αοράτων να ελεεί και να δίδει υγεία ψυχής και σώματος στους πιστούς.
Κανονικά τελείται κατά τη διάρκεια του Εσπερινού, αλλά, επειδή δεν εκκλησιάζονται αρκετοί το εσπέρας, επικράτησε να τελείται και στον Όρθρο, κυρίως στο τέλος και λίγο πριν τη Θεία Λειτουργία.
Η Αρτοκλασία έχει τις ρίζες της στα χρόνια των Αποστόλων. Γι᾿ αυτό, πέρα από το κρασί και το λάδι που προσφέρουμε, οι άρτοι πρέπει να είναι έξι στον αριθμό, οι πέντε εις ανἀμνηση του θαύματος του Κυρίου στην Έρημο (Κατά Ματθ. ιδ΄ 13-21), που με τα πέντε ψωμιά χόρτασε το πλήθος ολόκληρο που προσήλθε να ακούσει τη διδασκαλία Του. Ο έκτος άρτος προσφέρεται στο ναό. Έτσι, μετά την τέλεση της Αρτοκλασίας, οι πέντε άρτοι τεμαχίζονται και διανέμονται στους πιστούς προς «αγιασμό και ίαση ψυχής και σώματος».
Αυτοί οι άρτοι δεν προσφέρονται για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Δε φέρουν σφραγίδα ως το πρόσφορο, προϋποθέτουν διαφορετική παρασκευή και έχουν πλέον γλυκιά γεύση.
Το κείμενο δημοσιευθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
Μπορούμε να προσφέρουμε άρτους στο ναό οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Συνηθίζεται την παραμονή της ονομαστικής εορτής αυτού που τα προσφέρει, όταν γενικά συμβαίνει κάτι ευχάριστο και χαρμόσυνο στη ζωή μας και θέλουμε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας και δοξολογία μας προς το Θεό, αλλά και άλλοτε, σε κάθε ιδιαίτερη στιγμή της καθημερινότητάς μας, στην απαρχή μιας νέας εργασίας, στο ξεκίνημα μιας νέας επιχείρησης κ.ά.
Όταν προσφέρουμε τους άρτους, γράφουμε και ονόματα υπέρ υγείας, τα οποία ο ιερέας λειτουργός εκφώνως διαβάζει και δέεται υπέρ αυτών και όλων των πιστών. Όχι, όμως, ονόματα κεκοιμημένων. Στην Αρτοκλασία γράφουμε μόνο ονόματα ζώντων, μιας και ο ιερέας εύχεται υπέρ υγείας. Όσα ονόματα κεκοιμημένων θέλουμε να μνημονεύσει ο ιερέας, τα γράφουμε ξεχωριστά, όχι μαζί με την Αρτοκλασία, και τα δίνουμε μαζί με πρόσφορο, όπου εκεί πάλι μπορούμε σε ξεχωριστά χαρτιά να γράψουμε ονόματα υπέρ υγείας και υπέρ αναπαύσεως.
Προσέχουμε τα ονόματα στην Αρτοκλασία (αλλά και στο πρόσφορο πάντα) να ανήκουν σε βαπτισμένους πιστούς, να είναι ορθόδοξα και ελληνικά. Ευανάγνωστα, καθαρογραμμένα και πάντα σε γενική πτώση (π.χ. Δημητρίου, Γεωργίου…), προς καλύτερη και αρτιότερη εξυπηρέτηση και χρήση από τον ιερέα.
Και, ασφαλώς, ας γνωρίζουμε ότι η τέλεση Αρτοκλασίας απλώς και άπαξ του έτους ή, σε άλλες περιπτώσεις, από συνήθεια, όταν εγγίζει η ονομαστική μας εορτή, από μόνη της και χωρίς να συνοδεύεται από τη συμμετοχή του πιστού στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, δε μπορεί να λειτουργήσει «μαγικά» και «μυστηριακά», αν απουσιάζει το ορθόδοξο βίωμα και η ορθοπραξία.
Το κείμενο δημοσιευθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
