Τι πρέπει να γίνεται όταν ένας μητροπολίτης αδυνατεί να διοικήσει;
Καταθέστε την γνώμη σας για το πως πιστεύετε πως πρέπει η Εκκλησία να αντιμετωπίζει το θέμα τυων Ιεραρχών που οι συνθήκες δεν τους επιτρέπουν να ασκήσουν τα καθήκοντα τους.
Λουδάρος Ανδρέας
Καλύπτοντας το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ εδώ και μια δεκαπενταετία πρέπει να σας ομολογήσω πως οι στιγμές που «έπιασα» τον εαυτό μου να συμφωνεί με θέσεις του μητροπολίτη Καλαβρύτων ήταν ελάχιστες.
Αν όμως υπάρχει κάτι που δεν μπορώ να μην του αναγνωρίσω είναι η αμεσότητα του και η διαχρονική σταθερότητα του να λέει την γνώμη του δημόσια, ανεξαρτήτως αντιδράσεων. Γνώμη για την οποία έχει κριθεί και κατακριθεί ουκ ολίγες φορές, από πολύ κόσμο, του γράφοντος μη εξαιρουμένου.
Σας τα γράφω αυτά ως πρόλογο για να σας ξεκαθαρίσω πως δεν έχω κανέναν σκοπό να γίνω ο «απολογητής» του κ. Αμβροσίου. Άλλωστε ο ίδιος δεν με έχει ανάγκη. Όταν θέλει να πει κάτι το λέει μόνος του.
Αυτός ο ιεράρχης λοιπόν έκανε μια κίνηση η οποία στο εσωτερικό της Εκκλησίας σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως και μπορώ να πω όχι ιδιαίτερα θετικά.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ωστόσο, ο μητροπολίτης Καλαβρύτων άνοιξε, ή τουλάχιστον προσπάθησε να ανοίξει, μια συζήτηση που πεισματικά τολμώ να πω, η διοίκηση της Εκκλησίας, αρνείται να ανοίξει.
Έγραψε ένα γράμμα στην Διαρκή Σύνοδο στο οποίο πάνω – κάτω λέει πως «Αν δείτε πως οι δυνάμεις μου με έχουν εγκαταλείψει και αδυνατώ να διοικήσω την Μητρόπολη μου, απαλλάξτε με από τα καθήκοντά μου». Δεν είπε «παραιτούμαι αλλά θα φύγω όποτε θέλω εγώ» όπως διοχετεύτηκε ούτε «εκβίασε καταστάσεις».
Η «δικλίδα ασφαλείας» που έβαλε, η επιβεβαίωση δηλαδή της αδυναμίας του από το δημοτικό συμβούλιο της πόλης του, θεωρήθηκε ως «παιχνίδι τακτικής». Ο ίδιος βέβαια είχε τους λόγους του.
Όταν τον ρώτησα γιατί βάζει την Σύνοδο σε μια τέτοια διαδικασία, να ρωτά, δηλαδή, τους δημάρχους για το κατά πόσον είναι ικανός να διοικήσει, η απάντηση του ήταν πολύ απλή. «Αν ένας μητροπολίτης δεν μπορεί να διοικήσει τη μητρόπολη του» μου είπε «οι πρώτοι που θα το καταλάβουν είναι η τοπική κοινωνία».
Μου είπε επίσης γιατί χρησιμοποίησε αυτή τη «δικλίδα» αλλά δεν θέλησε να την δημοσιοποιήσω.
Δεν είχα σκοπό να γράψω κάτι γι αυτό το θέμα μέχρι που κάθισα και άθροισα διάφορα μεμονωμένα γεγονότα που συμβαίνουν σε διαφορετικές γωνιές της πατρίδας μας, τα οποία όταν τα δεις συγκεντρωμένα σου προκαλούν μια τουλάχιστον άσχημη γεύση.
Αυτή τη στιγμή είναι σε γνώση της Ιεραρχίας, πως μια σειρά Μητροπολιτών αδυνατούν στην πράξη να διοικήσουν τις επαρχίες τους.
Εκτός από την περίπτωση του κάποτε λαμπρού Ιεράρχη, μητροπολίτη πρώην Κίτρους κ. Αγαθόνικου, η οποία έφθασε σε ένα σημείο πολύ πέρα από τα όρια για να ενεργοποιηθούν οι σχετικές διαδικασίες, υπάρχουν και άλλοι, οι οποίοι όχι μόνο δεν διοικούν αλλά και προκαλούν τον οίκτο και την λύπη όσων τους βλέπουν.
Ιεράρχες που κάποτε μεσουρανούσαν και που σήμερα είναι «σκιές» του εαυτού τους.
Θεολογικά όταν ένας μητροπολίτης διαβάζει το μικρό μήνυμα, πριν καν χειροτονηθεί δηλαδή, παντρεύεται την μητρόπολη του… άχρι θανάτου.
Στη λογική της Εκκλησίας δεν υπάρχει παραίτηση, ή απομάκρυνση από τον θρόνο ενός μητροπολίτη για λόγους υγείας. Με βάση αυτή τη λογική ή κανονισμό αν θέλετε, δεν επιτρέπεται και το μεταθετό, αλλά οι ανάγκες το επέβαλαν.
Δεν ξέρω τι καταστάσεις επικρατούσαν την εποχή που συντάχθηκε αυτός ο κανόνας, αλλά σήμερα με τις ταχύτητες της κοινωνίας, τις οποίες θέλοντας και μη ακολουθεί και η Εκκλησία, η ανυπαρξία μητροπολίτη από μια τοπική Εκκλησία δεν είναι μικρό πρόβλημα.
Η προβληματική αυτή δεν είναι άγνωστη στην Εκκλησία. Γι αυτό και ο Καταστατικός Χάρτης προβλέπει μια συγκεκριμένη διαδικασία γι αυτές τις περιπτώσεις. Μια διαδικασία που ελάχιστες φορές έχει ενεργοποιηθεί και που πράγματι εν μέρει ταπεινώνει τον υπό εξέταση Ιεράρχη.
Έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα απίστευτα, Συγγενείς και «αυλικοί» να «φυγαδεύουν» τον υπό εξέταση μητροπολίτη για να μην μπορεί να τον εντοπίσει η επιτροπή, «κύκλοι» και «αυλές» να κάνουν ότι μπορούν για να αποδείξουν πως ο μητροπολίτης χαίρει άκρας υγείας και άλλα πολλά.
Σήμερα, υπάρχουν συγκεκριμένοι μητροπολίτες που όποιος κι αν τους έχει συναντήσει δεν μπορεί να κρύψει τον οίκτο από το βλέμμα του. Άλλοι πιο θερμόαιμοι, εξοργίζονται.
Για να επανέλθω λοιπόν στο αρχικό μας θέμα, ο μητροπολίτης Καλαβρύτων με την κίνηση του αυτή, έδειξε έναν δρόμο.
Τι πιο απλό από το να υπήρχε μια παραίτηση στη διάθεση της Ιεραρχίας, η οποία θα ενεργοποιείται σε τέτοιες περιπτώσεις;
Κατά την γνώμη μου, η Σύνοδος της Ιεραρχίας , ένα όργανο 80 Ιεραρχών, αυτό που εκλέγει άλλωστε και τους μητροπολίτες, είναι και η πλέον αρμόδια για να αποφαίνεται το πότε και αν φυσικά πρέπει να ενεργοποιεί αυτές τις επιστολές. Ούτε ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος ούτε και η Διαρκής Σύνοδος. Η Ιεραρχία!
Ούτε επιτροπές, ούτε σκάνδαλα, ούτε διαπόμπευση.
Συγχωρέστε με αλλά η άποψη «αν απομακρυνθεί από την θέση του ένας γηραιός μητροπολίτης που θα ζήσει και ποιος θα τον γηροκομήσει» είναι ύβρις προς την Εκκλησία.
Πρώτον γιατί οι μητροπόλεις δεν είναι στέγες φροντίδας ηλικιωμένων και δεύτερον γιατί μου είναι αδιανόητο να δεχτώ πως η Εκκλησία της Ελλάδος με τα εκατοντάδες ιδρύματα παντός είδους θα άφηνε ποτέ έναν Ιεράρχη να φύγει από την ζωή αυτή εγκαταλειμμένος.
Οι ίδιοι οι Ιεράρχες λένε συχνά πως «η Εκκλησία είναι πάνω από τα πρόσωπα», το εννοούν όμως;
- Παρακαλούμε να καταθέσετε τη γνώμη σας για το θέμα, με επιχειρήματα και σαφείς προτάσεις.
- Αναρτήσεις εκτός θέματος και σε γλώσσα όχι κόσμια θα διαγράφονται.
- Παρακαλούμε να αποφύγετε τις μονολεκτικές απαντήσεις ή τη συνθηματολογία.
