Η θέση της γυναίκας στο Χριστιανισμό
Ο Χριστιανισμός, όχι μόνο δεν υποβιβάζει την γυναίκα, αλλά της προσδίδει εξέχουσα θέση.
Αναφέρουν ορισμένοι την φράση του απ. Παύλου ότι η γυναίκα πρέπει να υποτάσσεται στον άνδρα, και τη φέρνουν ως παράδειγμα ανισότητας της γυναίκας στον Χριστιανισμό. Όμως αυτό ο απ. Παύλος το δικαιολογεί αλλού λέγοντας: «υποτασσομένας τοις ιδίοις ανδράσιν, ίνα μή ο λόγος του Θεου βλασφημήται» (Προς Τίτον, 2, 5). Δηλαδή, να υποτάσσονται, για να μην τις θεωρούν οι εκτός Εκκλησίας, οι ειδωλολάτρες του καιρού εκείνου αυθάδεις και σχηματίσουν έτσι αρνητική εντύπωση για το Χριστιανισμό. Διότι, όσο και αν το συγκαλύπτουν οι νεοπαγανιστές, η αντίληψη περί της ευπρεπούς γυναίκας ανάμεσα στους ειδωλολάτρες ήταν αυτή που καταγράφει ο Πλούταρχος: «υποτάττουσαι μεν γαρ εαυτάς τοις ανδράσιν επαινουνται, κρατειν δε βουλόμεναι μάλλον των κρατουμένων ασχημονουσι» (Πλούταρχου, Γαμικά παραγγέλματα, 33 (142e), δηλαδή «Αν υποτάσσονται στους άντρες, επαινούνται, αν θέλουν να έχουν την εξουσία, είναι πιο αξιολύπητες απ’ αυτούς που εξουσιάζουν».
Οι Νεοπαγανιστές κατηγορούν τους τότε Χριστιανούς, επειδή προσαρμόζονταν εξωτερικά στις αντιλήψεις των τότε ειδωλολατρών – αυτών που έχουν οι Νεοπαγανιστές ως πρότυπο! Αν πάλι ο Παύλος έλεγε τα αντίθετα, οι τοτινοί ειδωλολάτρες θα κατηγορούσαν τους Χριστιανούς ότι δίνουν εξουσίες στη γυναίκα ανάρμοστες προς την φύση της. Αλλά ο Παύλος ζητώντας να γίνουν σεβαστές οι κοινωνικές συνθήκες για λόγους προσαρμογής στην τότε κοινωνία, έλεγε και αυτό που ξεχνάν οι νεοπαγανιστές: «ουκ ενι Ιουδαίος ουδέ Ελλην, ουκ ενι δουλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν καί θύλυ· πάντες γαρ υμείς εις εστε εν Χριστώ Ιησού (Πρός Γαλάτας Επιστολή 3, 28). Και στο κάτω-κάτω δεν είναι υποχρέωση αποκλειστικά της γυναίκας να υποτάσσεται. Ο ίδιος ο απόστολος Παύλος λέει στους χριστιανούς ότι πρέπει να είναι «υποτασσόμενοι αλλήλοις εν φόβω Χριστου» (Προς Εφεσίους 5, 21). Δηλαδή όχι μόνο οι γυναίκες οφείλουν υποταγή στους άνδρες, αλλά και οι άνδρες στις γυναίκες.
Όταν ο Παύλος λέει ότι η γυναίκα πρέπει να σιωπά και να μην διδάσκει, μιλάει για δημόσιο κήρυγμα εντός της εκκλησίας, στις συναθροίσεις των πιστών. Εκτός των συναθροίσεων όμως, όπως φαίνεται από την Καινή Διαθήκη, υπάρχουν πολλές γυναίκες απόστολοι και κήρυκες του Χριστιανισμού στους παγανιστές. Πολλές γυναίκες διέπρεψαν διδάσκοντας το Ευαγγέλιο, όπως η διάκονος Φοίβη της Εκκλησίας των Κεγχρέων (Προς Ρωμαίους 16, 1-2), η «συνεργός» του Παύλου Πρισκίλλα που κατήχησε ακόμη και τον Απολλώ (Πράξεις 18, 24-26˙ Προς Ρωμαίους 16, 3-4˙ Α’ Προς Κορινθίους 16, 19), η «επίσημη εν τοις αποστόλοις» Ιουνία (Προς Ρωμαίους 16, 7), η Μαριάμ (Προς Ρωμαίους 16, 6), η Τρύφαινα, η Τρυφώσα, η Περσίς (Προς Ρωμαίους 16, 12), η Ιουλία (Προς Ρωμαίους 16, 15), η Ευοδία, η Συντύχη (Προς Φιλιππησίους 4, 2-3), η Απφία (Προς Φιλήμονα, 2) και η Λυδία (Πράξεις 16, 14). Άλλο λοιπόν το κήρυγμα εντός του ναού κι άλλο το εκτός του ναού. Η ύπαρξη «προφήτιδων» εντός της Εκκλησίας αποδεικνύεται από το Α’ Κορινθίους 11, 5. Σίγουρα ο Παύλος λέει ότι ο άνδρας είναι η κεφαλή της γυναίκας. Αλλά αυτό είναι μόνο η μισή αλήθεια. Γιατί ο απόστολος Παύλος δεν λέει μόνο το παραπάνω εδάφιο, το οποίο είναι το μόνο που γνωρίζουν οι.. αντιπαυλικοί κατήγοροι της Εκκλησίας, αλλά κι αυτά.
Προς Εφεσίους 5
25 Οι άνδρες, αγαπάτε τάς γυναίκας, καθώς καί ο Χριστός ηγάπησεν τήν εκκλησίαν καί εαυτόν παρέδωκεν υπέρ αυτής,
28 ούτως οφείλουσιν καί οι άνδρες αγαπάν τάς εαυτών γυναίκας ως τα εαυτών σώματα. ο αγαπών τήν εαυτού γυναίκα εαυτόν αγαπά
Προς Κολοσσαείς 3
19 Οι άνδρες, αγαπάτε τας γυναίκας και μή πικραίνεσθε προς αυτάς.
Α’ Κορινθίους 7
3 τη γυναικί ο ανήρ την οφειλήν αποδιδότω, ομοίως δε και η γυνή τω ανδρί.
4 η γυνή του ιδίου σώματος ουκ εξουσιάζει αλλά ο ανήρ· ομοίως δέ και ο ανήρ του ιδίου σώματος ουκ εξουσιάζει αλλά η γυνή.
Α’ Πέτρου 3
7 Οι άνδρες ομοίως συνοικούντες κατά γνώσιν, ως ασθενεστέρω σκεύει τω γυναικείω απονέμοντες τιμήν, ως και συγκληρονόμοι χάριτος ζωής,
Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι αντιχριστιανοί που παίζουν – λες και πρόκειται περί αιρετικών – με τα εδάφια των επιστολών του απ. Παύλου (κι όχι μόνο με αυτά), αναφέρουν ό,τι τους συμφέρει, ώστε να βγάλουν ένα διαστρεβλωμένο συμπέρασμα, για το τι λένε οι απόστολοι για τη γυναίκα. Για παράδειγμα, η γνωστή φράση η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα, που πολλοί γνωρίζουν ότι το φοβήται σημαίνει «σέβεται» κι όχι «φοβάται/τρέμει», είναι η μισή φράση από τον τελευταίο στίχο του 5ου κεφαλαίου της Προς Εφέσσιους επιστολής του απ. Παύλου.
Προς Εφέσσιους 5, 33 πλήν και υμείς οι καθ’ ένα έκαστος την εαυτού γυναίκα ούτως αγαπάτω ως εαυτόν, η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα.
Η γυναίκα πρέπει να σέβεται τον άντρα – ο άντρας πρέπει να την αγαπά, όπως αγαπά τον εαυτό του. Πού βρίσκεται η ανισότητα; Μήπως η αγάπη για τον εαυτό μας είναι μικρότερη του σεβασμού μας γι’ αυτόν ή δεν.. τον συνεπάγεται;
Το ότι δεν γίνονται οι γυναίκες ιέρειες (γίνονται διακόνισσες) δεν συνιστά υποβιβασμό, γιατί απλούστατα η ιεροσύνη δεν είναι αξίωμα. Ο διαφορετικός στον καθένα καταμερισμός χαρισμάτων και δυνατοτήτων δεν συνιστά ανισότητα. Το ότι οι γυναίκες δεν γίνονται οικοδόμοι, ότι μυικά δεν είναι ισοδύναμες με τους άντρες δεν σημαίνει ότι είναι κατώτερα όντα. Το ότι οι άντρες δεν γεννούν παιδιά, όπως οι γυναίκες, επίσης δε σημαίνει ότι είναι κατώτεροι. Παρομοίως, το ότι δεν γίνονται ιέρειες, δεν σημαίνει ότι δεν είναι ίσες στην Εκκλησία. Άλλωστε, αν ήταν κάποια να γινόταν η πρώτη χριστιανή ιέρεια, αυτή θα ήταν η Παναγία. Τι σημαίνει το ότι δεν έγινε ιέρεια; Σημαίνει πως δεν είναι ανώτερη από κάθε άνθρωπο, άντρα ή γυναίκα, κι από τους αγγέλους, απλώς επειδή δεν ήταν ιέρεια, κι ότι όσοι άντρες πρώτοι χριστιανοί έγιναν ιερείς ήταν ανώτεροι από αυτήν; Αφού (δεν θέλησε και) δεν έγινε, δεν μπορεί η κάθε φεμινίστρια να πιστεύει ότι ο Χριστιανισμός οφείλει με το ζόρι να έχει ιέρειες, για να αποδείξει ότι θεωρεί ισότιμη τη γυναίκα.
Η είσοδος στο ιερό των γυναικών απαγορεύεται, απλώς επειδή είναι λαϊκές-μη ιερείς. Ο ΞΘ’ κανόνας της ΣΤ’ Οικουμενικής Συνόδου απαγορεύει και στους άντρες, εκτός από τον αυτοκράτορα (επειδή ήταν ο πολιτικός αρχηγός του σώματος της Εκκλησίας), να εισέρχονται στο ιερό. Πού βρίσκεται ο μισογυνισμός;
ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ
Δυο αιώνες πριν την αιρετική (Παπική) σύνοδο της Macon, που αναρωτήθηκε αν η γυναίκα έχει ψυχή, ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων γράφει (Κατηχήσεις, 20) ότι η ψυχή της γυναίκας και η ψυχή του άντρα είναι ίσες (PG 33, 480C): «όμοιες είναι όλες οι ψυχές και των ανδρών και των γυναικών˙ μόνο τα μέλη του σώματος είναι διαφορετικά» («όμοιαι πάσαι αι ψυχαί εισιν ανδρών τε και γυναικών˙ τα γαρ μέλη του σώματος διακέκρινται μόνον»).
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός καταφέρεται εναντίον των ισχύοντων νόμων του κράτους, που ευνοούσαν τους άνδρες και τιμωρούσαν τις γυναίκες (Λόγος ΛΖ’, 6 (PG 36, 289A)): «Για ποιο λόγο τιμωρούν τη γυναίκα ενώ συγχωρούν τον άνδρα; Και η μεν γυναίκα όταν προσβάλει την κοίτη του άντρα διαπράττει μοιχεία, και ο νόμος την τιμωρεί με βαριές ποινές γι’ αυτό, ενώ ο άντρας, όταν πορνεύει με άλλες γυναίκες, γιατί να μένει ατιμώρητος; Αυτή τη νομοθεσία δεν την δέχομαι και τη συνήθεια αυτήν την καταδικάζω. Άντρες ήταν εκείνοι οι οποίοι έκαναν τους νόμους, και γι’ αυτό η νομοθεσία στρέφεται κατά των γυναικών (…). Ο Θεός όμως δεν έκανε κάτι τέτοιο, αλλά είπε «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου», που είναι εντολή πρώτη, «ώστε να σου πάνε όλα καλά» (Εξ. Κα’ 12). Και «όποιος κακολογεί τον πατέρα ή τη μητέρα του, να θανατώνεται» (Εξ. Κα’ 16). Και, «ευλογία πατρός στηρίζει τους οίκους των τέκνων, ενώ η κατάρα της μητρός εκριζώνει τα θεμέλια» (Σοφ. Σειράχ. Γ’ 9). Βλέπετε πόσο δίκαια είναι η νομοθεσία. Ένας είναι ο δημιουργός του άντρα και της γυναίκας και από μία σάρκα είναι και οι δύο. Προέρχονται από μία εικόνα και υπάρχει γι’ αυτούς ένας νόμος, ένας θάνατος και μία ανάσταση. (….) Πώς βγάζεις διαφορετικούς νόμους για σώμα όμοιο και ισάξιο;»
Γράφει επίσης ο συγγραφέας του Κατά Ιουλιανού, στον Λόγο ΛΖ’, 7: «Λέγεται ότι προέρχεται [ο Χριστός] από το σπέρμα Δαβίδ. Νομίζεις ενδεχομένως ότι με αυτό τιμάται ο άντρας; Γεννάται όμως από την Παρθένο και αυτό είναι υπέρ των γυναικών».
Αγίου Γρηγόριου Νύσσης, (PG 30, 33C): «Και η γυναίκα έχει το «κατ’ εικόνα Θεού» και ο άνδρας. Διότι είναι πλασμένες όμοιες οι φύσεις τους, και ίσες οι πράξεις τους και ίσες οι αμοιβές και ίση η τιμωρία τους.(..) Ξεπερνάει πολύ τον άντρα η γυναικεία φύση ως προς το καλό και την καρτερία» (…και η γυνή έχει το «κατ’ εικόνα Θεού» γεγενήσθαι, και ο ανήρ…Όμοιαι γαρ αι φύσεις αμφοτέρων επλάσθησαν, και ίσαι τούτων αι πράξεις, ίσα τα έπαθλα, ίση η τούτων καταδίκη. Μη γαρ προφασιζέσθω το ασθενέστερον η γυνή˙ εν γαρ τη σαρκι τούτο˙ η μέντοι ψυχή επίσης τη ανδρεία την οικείαν έσχηκε δύναμιν. Επειδή ουν ομότιμον το «κατ’ εικόνα Θεού» ειλήφασιν, ομότιμον έχουσι και την αρετήν, και την των αγαθών έργων επίδειξιν…Υπεραίρει γαρ πολύ και την ανδρείαν φύσιν η του θήλεος περί το εντατικόν του καλού και καρτερικόν).
Μεγάλου Βασίλειου, Εις την μάρτυρα Ιουλίταν (PG 31, 241A): «Από τον κτίστην [το Θεό] η γυναίκα έγινε έτσι, ώστε εξίσου με τον άντρα να δέχεται την αρετή. Και πράγματι, δεν είμαστε καθ’ όλα συγγενείς με τους άντρες;» («Αρετής δεκτικόν το θήλυ ομοτίμως τω άρρενι παρά του κτίσαντος γέγονε. Και τι γαρ ή συγγενείς τοις ανδράσι δια πάντων εσμέν;»).
Κλήμη Αλεξανδρέα, Παιδαγωγός, 1, 4, 10, 1 (Sources Chretiennes. T. 1-226) «…ανδρός και γυναικός…αναπνοή, όψις, ακοή, γνώσις, ελπίς, υπακοή, αγάπη, όμοια πάντα˙ ων δε κοινος μεν ο βίος, κοινή δε η χάρις, κοινή δε και η σωτηρία, κοινή τούτων καί η αρετή και η αγωγή….κοινόν ουν και τούνομα ανδράσιν και γυναιξίν ο άνθρωπος».
Κάνουν λόγο και για τον Χρυσόστομο. Ο Χρυσόστομος τόσο πολύ υποστήριζε την ισότιμία άντρα και γυναίκας, ώστε έγραψε: «Όπου απαιτείται σωφροσύνη και σεμνότητα, τίποτε δεν έχει ο άνδρας περισσότερο από τη γυναίκα, αλλά όμοια με αυτήν τιμωρείται (…) Την πήρες συνοδοιπόρο, σύντροφο της ζωής και ελεύθερη και ισότιμη» (Περί αποφυγής της πορνείας, 4) και «Αν όμως λέγεις ότι και αυτή πάσχει από αθεράπευτη αρρώστεια και ότι παρ’ όλο που τη φρόντισες πολύ εξακολουθεί να έχει τις δικές τις συνήθειες, ούτε έτσι πρέπει να τη διώξεις» (Περί του ποίας δει άγεσθαι γυναίκας, 3), αρνούμενος να δικαιολογήσει ακόμη και τον άντρα που χώριζε τη σύζυγο επειδή αυτή ήταν τάχα δύστροπη ή άρρωστη. Φυσικά ο Χρυσόστομος, όπως και άλλοι Πατέρες, αρνείται το (φυσιολογικό για τα παγανιστικά ήθη της εποχής του) μονομερές δικαίωμα του άντρα στη μοιχεία: «Το σώμα του άντρα δεν ανήκει στον άνδρα αλλά στην γυναίκα. Ας της διατηρεί λοιπόν ακέραιο το κτήμα και ούτε να της το μειώνει ούτε και να της το καταστρέφει» (Περί αποφυγής της πορνείας, 4). Ο Χρυσόστομος τονίζει ότι η κατάσταση της ανισότητας άντρα-γυναίκας δεν είναι φυσική: «Όταν επλάσθη η γυνή δεν υπετάγη εξ αρχής˙ ούτε όταν επαρουσίασεν αυτήν ο Θεός εις τον άνδρα, ούτε αυτή ήκουσε τίποτε τέτοιον από τον Θεόν, ούτε ο ανήρ είπε τίποτε τέτοιον προς αυτήν˙ αλλ’ είπεν είναι οστούν από τα οστά του και σάρξ από τας σάρκας του˙ πουθενά δεν είπε τίποτε δι’ εξουσίαν, ούτε δι’ υποταγή εις αυτήν» (Λόγος κστ’ εις την Α’ Προς Κορινθίους, 3). Ο Χρυσόστομος απαγορεύει στους άντρες να χρησιμοποιούν τη σωματική τους δύναμη επί των γυναικών. «Μη γένοιτο [να δέρνεται η γυναίκα]˙ διότι αυτό είναι μέγιστη ατιμία, όχι δι’ αυτήν που δέρεται αλλά δι’ αυτόν που δέρει. (..) Και τι λέγω εγώ δια την γυναίκα; Ούτε δούλην θα ήτο ανεκτόν εις άνδρα ελεύθερον να κτυπά και να χειροδική εις αυτήν. Εάν δε είναι μεγάλη εντροπή δια τον άνδρα το να κτυπήση δούλη, πολλή περισσότερον το να σηκώση το χέρι εναντίον ελευθέρας γυναικός» (Λόγος κστ’ εις την Α’ Προς Κορινθίους, 10). Ακόμα και για την κακομεταχείριση που υφίσταντο τότε οι δούλες διαμαρτυρόταν ο «μισογύνης» Χρυσόστομος. Έχουν κατηγορήσει τον Χρυσόστομο, πως δε βρίσκει τίποτε καλό στη γυναίκα. Προφανώς δεν διάβασαν τίποτε από τα έργα του. Να τι λέει κάπου: «Είναι αλήθεια ότι αι παρθένοι είναι περισσότεροι μεταξύ των γυναικών, η σωφροσύνη είναι μεγαλυτέρα εις εκείνας˙ κανένα αισχρόν λόγον δε θα ημπορούσεν η γυναίκα να προφέρη τόσον γρήγορα. Ειπέ μου[,άντρα,] λοιπόν, διατί αισχρολογείς εσύ; Μη μου ειπής βέβαια, σε παρακαλώ, τα πολύ γνωστά, ότι δηλαδή το γένος των γυναικών είναι φιλόκοσμον και έχει το ελάττωμα αυτό. Αλλά και εις αυτό νικάτε σεις οι άνδρες. (…) Δεν μεγαλοφρονεί ο άνδρας τόσον δια την χρυσήν ζώνην όσο δια το ότι η γυναίκα του φορεί χρυσά κοσμήματα. Συνεπώς είσθε [οι άνδρες] αίτιοι και δι’ αυτό σεις. (…) Πολύ περισσότερον αρμόζει εις την γυναίκα να στολίζεται, παρά εις τον άνδρα. (…) Έχουν αι γυναίκες κάτι το ματαιόδοξον, αλλ’ αυτό είναι κοινόν και εις τους άνδρας˙ είναι κάπως οργιλαί, και αυτό είναι κοινόν. Εκείνα όμως, εις τα οποία πλεονεκτούν, δεν είναι καθόλου κοινά» (Ομιλία ιγ’ εις την Προς Εφεσίους, 4). Ο Χρυσόστομος εδώ «αδειάζει» τους άντρες που κατηγορούν το γυναικείο φύλο. Σε μια άλλη ομιλία του ο Χρυσόστομος θέλει να φέρει ως παράδειγμα μια σύζυγο που έχει όλα τα ψυχικά ελαττώματα, αν και διαπιστώνει ότι δε θα ήταν δυνατόν να υπάρξει τέτοια γυναίκα˙ ωστόσο, επειδή αντιλαμβάνεται ότι κάποιοι θα αναρωτηθούν γιατί διάλεξε μια φανταστική γυναίκα κι όχι έναν φανταστικό άντρα, ως παράδειγμα, γράφει (Ομιλία λ’, εις το Κατά Ματθαίον, 5): «Υπάρχουν και άνδρες που είναι πολύ χειρότεροι από παρόμοιαν γυναίκαν. Επειδή όμως έχει ανατεθή η φροντίς εις τους άνδρας, δια τούτο κατ’ αρχήν φανταζόμεθα γυναίκα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εις αυτήν πλεονάζει η κακία. Διότι είναι δυνατόν να εύρη κανείς και πολλά ελαττώματα μεταξύ των ανδρών, τα οποία δεν υπάρχουν εις τας γυναίκας, όπως επί παραδείγματι η ανδροφονία (…) και πολλά παρόμοια. Μη νομίσητε λοιπόν ότι το κάνω αυτό δια να εξευτελίσω το γυναικείον φύλον˙ δεν είναι δυνατόν να συμβαίνη αυτό, όχι δεν είναι». Είναι μισογυνισμός αυτό; Ο ίδιος ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος μάλιστα καυτηριάζει την αμαρτωλή ανδρική φύση σε ομιλίες, όπως η Περί του πώς δει πολιτεύεσθαι, καθώς αναφέρει πολλά αντρικά αμαρτήματα. Δεν διστάζει να παρομοιάσει τους άνδρες με άγρια θηρία που διψάνε για αίμα, εξαιτίας των αγαπημένων τους παραπτωμάτων, δηλαδή τη φιληδονία, την απανθρωπία, τη βία, την οργή, τη λαιμαργία και άλλα. «Δια την σωφροσύνην της γυναικός είσαι τόσο λεπτολόγος, ώστε γίνεσαι σχολαστικός και υπερβολικός και δεν της επιτρέπεις ούτε τας πλέον απαραιτήτους εξόδους˙ εις τον εαυτόν σου όμως νομίζεις ότι όλα επιτρέπονται. Δεν σου τα επιτρέπει όμως ο Παύλος, ο οποίος δίνει την ιδίαν εξουσίαν και εις την γυναίκαν» (Ιω. Χρυσόστομου, Ομιλία ζ’ εις το Κατά Ματθαίον, 7). Ο Χρυσόστομος επίσης γράφει (Ομιλία κ’ εις την Προς Εφεσίους, 2): «Ποια σύζευξη υπάρχει, όταν η γυναίκα τρέμη τον άνδρα;» και (Ομιλία κ’ εις την Προς Εφεσίους, 5): «και ο άνδρας, αν δε φοβήται η γυναίκα, όμως ας αγαπά» και (Ομιλία κ’ εις την Προς Εφεσίους, 6): «Ούτε ο άνδρας να πιστεύη εύκολα τα λεγόμενα εναντίον της γυναικός του. (…) Και αν ακόμη σε κατηγορή η γυναίκα, να μη δυσανασχετής˙ η ενέργειά της αυτή είναι δείγμα φιλίας, όχι απογνώσεως˙ αι κατηγορίαι της είναι δείγμα θερμής φιλίας και θερμής διαθέσεως και φόβου» και ακόμη (Ομιλία κ’ εις την Προς Εφεσίους, 8): «Να αποδεικνύεσαι ότι θεωρείς περί πολλού την προς αυτήν συνουσίαν, και ότι θέλεις να ευρίσκεσαι περισσότερον δι’ αυτήν εις το σπίτι, παρά εις την αγοράν˙ και να την προτιμάς από όλους τους φίλους και τα παιδιά που εγεννήθησαν από αυτήν, και αυτά να τα αγαπάς εξ αιτίας αυτής». Τέλος ο Χρυσόστομος γράφει (Ομιλία κ’ εις την Προς Εφεσίους, 2): «να μην αποστραφής την γυναίκαν εξ αιτίας της ασχημίας της».
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός γράφει (Διδαχή Α2): «Ακόμη να προσέχετε οι άντρες να μη κοιτάζετε τις γυναίκες σας με άγριον μάτι δια πολλές αιτίες μάλιστα πως δεν κάνουν παιδιά και λέγετε τάχα πως έχετε κατάραν». Επίσης (Διδαχή Α1) «Πρέπει και εσύ, ω άνδρα αδελφέ μου, να μην μεταχειρίζεσαι την γυναίκα σου ωσάν σκλάβα, διατί πλάσμα του Θεού είναι και εκείνη, καθώς είσαι και εσύ» και «Άκουγε, αδελφέ μου, της γυναικός σου την συμβουλήν και, αν ειναι καλή, κάμε τη, ειδέ και δεν είναι καλή, μην την κάμης». Ο Κοσμάς ο Αιτωλός συμβουλεύει να μην δυσανασχετούν οι σύζυγοι με θηλυκά παιδιά (Διδαχή Β’): «να μην προτιμάτε τα αρσενικά παιδιά σας από τα θηλυκά, διατί όλα πλάσματα του Θεού είναι». «Και να μην το κάμνετε καθώς το έκαμεν ένας τρελλός και ανόητος˙ διατί δεν έκαμεν η γυναίκα του παιδιά, την εχώρισε και επήρε άλλη, και άλλος πάλιν διατί δεν του έκαμνε η γυναίκα του αρσενικά παιδιά, μονο θηλυκά, την εχώρισε». Επίσης, ο Κοσμάς ο Αιτωλός αρνείται τον γάμο της κοπέλας με το ζόρι, αν αυτή δεν συναινούσε: «Ομοίως ρώτα και την νύμφη: Θέλεις εσύ, Μαρία, τον Ιωάννη δια άνδρα (…) και ωσάν ειπή πως δεν τον θέλει, ο παπάς να μη βάλη χέρι να τους στεφανώση, διατί κολάζονται. Αν είναι με το θέλημα και των δύο, ετότες να τους στεφανώση». Ο Άγιος απευθύνεται στον άντρα (Διδαχή Ε’): «κι αν καμμίαν φοράν σου φταίη η γυναίκα σου, μην την ξεσυνερίζεσαι και να στοχάζεσαι και τα καλά της γυναικός σου και όχι μόνον τα κακά και να στοχάζεσαι και τα κακά τα εδικά σου». Η αξία των γυναικών δεν ειναι κατώτερη των αντρών (Διδαχή Β’): «Ευρίσκονται πολλές γυναίκες, όπου είναι καλύτερες και από τους άντρες. Ανίσως και θέλετε οι άντρες να ήστενε καλύτεροι από τις γυναίκες, πρέπει να κάμνετε και έργα καλύτερα από εκείνες».
Λάθος είναι να παρανοούνται εκκλησιαστικές απόψεις. Π.χ. ο ΙΓ’ κανονάς της εν Γάγγρα τοπικής συνόδου απαγορεύει στις γυναίκες να φοράν ανδρικά ρούχα. Το νόημα του κανόνα είναι ότι δεν μπορούσε να γίνει από το Χριστιανισμό αποδεκτή η.. τραβεστί εμφάνιση. Λάθος είναι η άποψη ότι η γυναίκα είναι «μηχανή παραγωγής ανθρώπων» κι ότι έτσι μόνο σώζεται. Αυτό είναι παρερμηνεία της Α’ Προς Τιμόθεο 2, 15. Εκεί δεν λέει ότι μόνο δια της τεκνογονίας σώζεται η γυναίκα.
ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ
Αλλά και στην Παλαιά Διαθήκη εξ αρχής υποδηλώνεται η ισότητα της γυναίκας με τον άντρα. Η γυναίκα είναι «οστούν εκ των οστέων» και «σάρξ εκ της σαρκός» του Αδάμ (ΓΕΝΕΣΗ Β’, 23). Δεν δημιουργείται από ένα διαφορετικό και κατώτερο υλικό, αλλά από το υλικό (το σώμα) του άντρα. Η γυναίκα δημιουργείται ως βοηθός (ΓΕΝΕΣΗ Β’, 20). «Βοηθός» δεν σημαίνει σε καμμια περίπτωση «δούλος» ή «υπηρέτης», γιατί αυτή η λέξη (ezer στο αρχικό εβραϊκό κείμενο) χρησιμοποιείται ακόμη και για τον ίδιο το Θεό (Έξοδος ιη’4, Δευτερονόμιον λγ’ 29, Ψαλμοί λβ’ 20, Ψαλμοί ξθ’ 6, Ψαλμοί ρμε’ 5). Η δημιουργία της γυναίκας από το πλευρό υποδηλώνει την ισοτιμία. Αν δημιουργόταν από υψηλώτερο ή από χαμηλώτερο σημείο, θα ήταν ανώτερη ή κατώτερη, αντίστοιχα, του άντρα. Επίσης η γυναίκα δημιουργείται ούτε από μπροστά ούτε από πίσω του Αδάμ, για να μη φανεί ότι η γυναίκα προηγείται ή έπεται του άντρα. Δημιουργήθηκε από την πλευρά, για να φανεί ότι άντρας και γυναίκα είναι πλάι-πλάι, ισότιμοι. Πολύ σημαντικό είναι ότι ο Θεός, κατά τη διάπλαση της γυναίκας, θέτει τον Αδάμ σε ύπνωση, ώστε αυτός να μη συμμετέχει καθόλου στη δημιουργία της. Διότι, αν τυχόν συμμετείχε ο Αδάμ – ακόμη κι αν απλώς συγκατάνευε στη λήψη της πλευράς του, ξύπνιος – αυτό θα έδειχνε την ανωτερότητά του έναντι της γυναίκας, αφού αυτός θα την είχε (συν)δημιουργήσει.
Αργότερα, η Ισραηλίτισσα Δεββώρα είναι προφήτισα και κριτής (όπως οι άντρες Κριτές), δηλαδή αρχηγός – αν και γυναίκα – των Ισραηλιτών: και Δεββώρα γυνή προφήτις γυνή Λαφιδώθ, αύτη έκρινε τον Ισραήλ εν τω καιρώ εκείνω. (ΚΡΙΤΑΙ Δ’ 4) Απόκαλείται επιπλέον μητέρα του Ισραήλ: εξέλιπον δυνατοί εν Ισραήλ, εξέλιπον, έως ου ανέστη Δεββώρα, έως ου ανέστη μήτηρ εν Ισραήλ. (ΚΡΙΤΑΙ Ε’ 7). Να αναφέρουμε, για μια ακόμη φορά ότι τρία βιβλία της Π.Δ. φέρουν ονόματα γυναικών (Ρουθ, Εσθήρ, Ιουδήθ). Υπάρχουν κι άλλες προφήτιδες όπως η Μαριάμ (ΕΞΟΔΟΣ ΙΕ’ 20) ή η Ολδά (Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΚΒ’ 14). Να τα ξαναπούμε: ενώ ακόμη και στο υπανάπτυκτο Ισραήλ υπήρξε γυναίκα ηγέτις, ενώ στη χριστιανική Ρωμανία υπήρξαν 3-4 Αυτοκράτειρες, στην πολυθεϊστική Κλασσική Ελληνική Αρχαιότητα δεν έχουμε ούτε μία βασίλισσα. Όπως βλέπουμε από την Παλαιά Διαθήκη:
-Η γυναίκα ρωτά το Θεό απευθείας, δίχως τη διαμεσολάβηση του άντρα της˙ ο Θεός της απαντά απευθείας, δίχως να έχει μεσολαβητή το σύζυγό της (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΕ’, 22-23).
-Ο Θεός ακούει τις γυναίκες όπως και τους άντρες (π.χ. ΓΕΝΕΣΙΣ Λ’ 17 και επήκουσεν ο Θεός Λείας). Ο Θεός κάνει διάλογο με γυναίκες (ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’ 7 κ.ε.).
-Ο Θεός εμφανίζεται και σε γυναίκες (π.χ. ΚΡΙΤΑΙ ΙΓ’ 3). Η πρώτη εμφάνιση του «αγγέλου του Κυρίου» (του Λόγου) είναι σε γυναίκα, την Αγάρ (ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’ 7).
-Ο Θεός παρομοιάζει τον εαυτό του με γυναίκα-μητέρα, προκειμένου να δείξει την αγάπη του προς το λαό του, π.χ. ΗΣΑΐΑΣ ΞΣΤ’, 13 ως ει τινα μήτηρ παρακαλέσει, ούτως καγώ παρακαλέσω υμάς˙ ΗΣΑΐΑΣ ΜΘ’, 15 μη επιλήσεται γυνή του παιδίου αυτής του μη ελεήσαι τα έκγονα της κοιλίας αυτής; ει δε και ταύτα επιλάθοιτο γυνή, αλλ’ εγώ ουκ επιλήσομαί σου, είπε Κύριος. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιεί για τον Ισραήλ την παρομοίωση της κοπέλας-θυγατέρας του, π.χ. ΙΕΡΕΜΙΑΣ ΙΔ’, 17 και ερείς προς αυτούς τον λόγον τούτον· καταγάγετε επ’ οφθαλμούς υμών δάκρυα ημέρας και νυκτός, και μη διαλιπέτωσαν, ότι συντρίμματι συνετρίβη θυγάτηρ λαού μου και πληγή οδυνηρά σφόδρα. Επίσης, παρομοιάζει τον Ισραήλ με τη γυναίκα-σύζυγό του, π.χ. ΙΕΡΕΜΙΑΣ Γ’, 20 πλην ως αθετεί γυνή εις τον συνόντα αυτή, ούτως ηθέτησεν εις εμέ ο οίκος Ισραήλ, λέγει Κύριος. Δεν θα χρησιμοποιούσε, μέσω των προφητών του, ο (υποτιθέμενος ανδρικός) Θεός τέτοιες παρομοιώσεις, αν δεν εκτιμούσε τη γυναίκα.
-Η κοπέλλα ρωτιέται (δεν την διατάζουν ούτε την αναγκάζουν) από την οικογένειά της , αν θέλει να αναχωρήσει για τη χώρα του μνηστήρα της. (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΔ’ 57- 58). Ο Θεός ορίζει οι ανύπαντρες κοπέλες, που είναι ορφανές από πατέρα, να παντρευτούν η καθεμιά όποιον της αρέσει (ου αρέσκη εναντίον αυτών, έστωσαν γυναίκες), αρκεί αυτός να είναι από την ίδια φυλή, ώστε να μην μεταβιβάζεται η πατρική περιουσία από τη μια φυλή σε άλλη (ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΣΤ’, 6-7).
-Υπάρχουν εδάφια τα οποία μιλούν (όχι επικριτικά) για το στολισμό μιας γυναίκας και κοπέλας (π.χ. ΙΕΡΕΜΙΑΣ Β’, 32).
-Ο Θεός δίνει δίκαιο σε κοπέλλες που ζητούσαν την περιουσία του πατέρα τους, λέγοντας πως αν κάποιος δεν έχει γιο και πεθάνει, η κόρη του προηγείται στη σειρά από τον αδερφό του (ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΖ’, 8 -9).
-Η σύζυγος έχει το δικαίωμα να δίνει στο παιδί της, ζώντος του πατέρα, όνομα (π.χ. ΓΕΝΕΣΙΣ Δ’, 25˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΘ’, 32).
-Η σύζυγος προτρέπει τον άντρα της να κοιμηθεί με τη δούλη τους κι αυτός υπακούει (π.χ. ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’, 2). Ο Θεός λέει στο σύζυγο να υπακούσει στη γυναίκα του, σε όλα όσα του πει (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’ 12).
-Η σύζυγος έχει δικαίωμα λόγου στην εκλογή συζύγου του παιδιού της κι ο σύζυγός της την ακούει (π.χ. ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΖ’, 46 κ.ε.).
-Η γυναίκα συνιστά νομικώς αξιόπιστο μάρτυρα κατηγορίας, όπως ακριβώς είναι ο άντρας, διότι ορίζεται πως κάθε καταδικαστική απόφαση πρέπει να στηρίζεται σε μαρτυρία δύο ή τριών μαρτύρων (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΙΘ’, 15), ενώ ταυτόχρονα ορίζεται πως για την καταδίκη ενός απειθούς γιού είναι αρκετή η μαρτυρία του πατέρα και της μητέρας (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΑ’, 20). Αν η σύζυγος, η γυναίκα, δεν θεωρούνταν αξιόπιστος μάρτυρας, δεν θα αρκούσε η μαρτυρία του πατέρα. Ισότητα άντρα και γυναίκας ως προς την μαρτυρία, λοιπόν.
-Η άτεκνη χήρα κληρονομεί την περιουσία του άντρα της και έχει δικαίωμα να την πουλήσει (ΡΟΥΘ Δ’, 3 και 9). Οι γυναίκες κατείχαν δούλους (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΘ’, 24, 29).
-Ο Θεός της Π.Δ. ορίζει ότι όποιος είναι νιόπαντρος δε θα λάβει μέρος σε πόλεμο και δε θα του επιβληθεί κανένα άλλο δημόσιο καθήκον, ώστε να μείνει ελεύθερος επί ένα έτος σπίτι του, για να δώσει χαρά στη σύζυγό του. (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΔ’ 5 Εάν δε τις λάβη γυναίκα προσφάτως, ουκ εξελεύσεται εις πόλεμον, και ουκ επιβληθήσεται αυτώ ουδέν πράγμα˙ αθώος έσται εν τη οικία αυτού ενιαυτόν ένα, ευφρανεί την γυναίκα αυτού, ην έλαβεν.). Όχι για να απολαύσει ο στρατεύσιμος νιόπαντρος τη σύζυγός του, αλλά για να απολαύσει αυτή τον σύζυγό της, απαλλάσσεται αυτός από στρατιωτικές υποχρεώσεις.
-Ο Θεός της Π.Δ. απαγορεύει τόσο την ύπαρξη πορνών (για τις γυναίκες), πορνεύοντων (για τους άντρες), ιερόδουλων και προαγωγών, ώστε να αποτρέπεται ο εξευτελισμός της γυναίκας (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΓ’ 18).
-Ο Θεός είχε αποκλείσει για πάντα τους Μωαβίτες από το να γίνουν λαός του (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΓ’, 4). Η μία και μοναδική εξαίρεση ήταν μια γυναίκα, η Μωαβίτισσα Ρουθ.
-Όπως κάθε άντρας που έχει ρεύση (εξέρχεται σπέρμα) είναι ακάθαρτος για όσο συμβαίνει αυτό και όποιος τον αγγίξει είναι ακάθαρτος ώς την εσπέρα (ΛΕΥΪΤΙΚΟΝ ΙΕ’, 7), ακριβώς το ίδιο, όποια γυναίκα έχει περίοδο είναι ακάθαρτη κατά την περίοδο της ρύσης και όποιος την αγγίξει είναι ακάθαρτος το ίδιο διάστημα, ώς την εσπέρα (ΛΕΥΪΤΙΚΟΝ ΙΕ’, 19).
-Ο Θεός καθιερώνει απόλυτη ισότητα στην τιμή που αποδίδουν τα παιδιά στον πατέρα και τη μητέρα τους (π.χ. ΕΞΟΔΟΣ ΚΑ’,15).
-Ο Θεός ορίζει ίδια μεταχείριση για τον δούλο και την δούλα (ΕΞΟΔΟΣ ΚΑ’, 26 – 27).
-Ο Θεός ορίζει το ίδιο χρονικό διάστημα (7 έτη) για την απελευθέρωση του δούλου ή της δούλας (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΙΕ’, 12), καθιερώνοντας ισότητα και σ’ αυτό ακόμη το ζήτημα.
-Αν κάποιος είχε τάξει τον εαυτό του στο Θεό και ήθελε να απαλλαγεί από αυτό το τάξιμο, η αξία για τον άντρα ήταν 50 «δίδραχμα» (shekel) αργυρίου προσφορά στο Ναό, ενώ για τη γυναίκα 30 (ΛΕΥΪΤΙΚΟΝ ΚΖ’, 3,4), δηλαδή η γυναίκα μπορούσε να απαλλαγεί πιο εύκολα από τον άντρα – χωρίς αυτό να υποτιμά την αξία της, αφού οι δούλοι κι οι δούλες είχαν την ίδια αξία.
-Ο Θεός ορίζει την ίδια τιμωρία για το φόνο ανδρός και γυναίκας, γιού και κόρης (π.χ. ΕΞΟΔΟΣ ΚΑ’, 28 -32).
-Ο Θεός ορίζει την ίδια τιμωρία για άντρα και γυναίκα, αν αυτοί αποστατήσουν από αυτόν. (π.χ. ΛΕΥΪΤΙΚΟΝ Κ’, 27 · ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΙΖ’, 2- 5).
-Ο Θεός ορίζει την ίδια τιμωρία για τον άντρα ή τη γυναίκα που μοιχεύει (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΒ’, 22). Μάλιστα ο άντρας που βιάζει ανυπεράσπιστη κοπέλα θανατώνεται, ενώ σ’ αυτήν δεν επιβάλλεται καμμία τιμωρία (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΒ’ 25-26). Επιπλέον, ο σύζυγος που, επειδή θέλει να χωρίσει, συκοφαντεί την γυναίκα του, αλλά αποδειχτεί ψεύτης, πληρώνει πρόστιμο επειδή διέβαλε και εξευτέλισε το όνομά της και δε μπορεί να τη διαζευχτεί ποτέ (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΒ’, 19).
-Ο Θεός ορίζει την ίδια διαδικασία εξιλασμού και άφεσης των αμαρτημάτων για τον άντρα και τη γυναίκα (π.χ. ΑΡΙΘΜΟΙ Ε’, 6 – 7).
-Ο Θεός απαγορεύει στον γονιό να εκπορνεύσει την κόρη του (ΛΕΥΪΤΙΚΟΝ ΙΘ’, 29).
-Ο Θεός της Π.Δ. διέταζε τους Ισραηλίτες, ότι αν σε κάποιον του αρέσει κάποια από τις αιχμάλωτες ξένου έθνους, οι οποίες πάρθηκαν με νικηφόρο πόλεμο και θέλει να την λάβει ως γυναίκα, πρώτα θα περιμένει ένα μήνα και ύστερα θα έχει σχέσεις μαζί της. Αν πάλι, έπειτα ο Ισραηλίτης άντρας θελήσει να τη χωρίσει, υποχρεούται να της χαρίσει την ελευθερία και με κανένα τρόπο δε θα την πουλήσει ως δούλη (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΑ’, 13-14).
-Οι γυναίκες παίζουν σημαντικό κι όχι παθητικό ρόλο στην ιστορία της Π.Δ. π.χ. οι Αιγύπτιες μαίες αρνούνται να σκοτώνουν τα αρσενικά νεογέννητα παιδιά των Εβραίων, γι’ αυτό κι ο Θεός τις ευεργετεί (ΕΞΟΔΟΣ Α’, 21)˙ η Ρεβέκκα με τέχνασμα κατορθώνει ο Ιακώβ να πάρει τις ευλογίες του Ισαάκ˙ χάρη στην Δεββώρα οι Ισραηλίτες νικούν τους εχθρούς τους˙ η Εσθήρ σώζει όλους τους Εβραίους της Περσικής αυτοκρατορίας.
Πηγή: impantokratoros.gr
