Ισόβια η Αρχιερωσύνη όχι η διοίκηση
Τούτο τον καιρό, αλλά και ευκαίρως – ακαίρως, τίθεται από πολλούς και διάφορους το ζήτημα θέσπισης ορίου ηλικίας για τους εν ενεργεία Αρχιερείς. Επιστρατεύονται επιχειρήματα ώστε να φανεί ότι ο Επίσκοπος είναι ισόβιος και η όποια κανονική κατοχύρωση είναι μόνιμη και δικαιολογημένη. Τα πάντα όμως πρέπει να τα εξετάζουμε με τον τρόπο ή τις συγκυρίες που τα καθιέρωσαν.
Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Χρυσόπουλος
Τούτο τον καιρό, αλλά και ευκαίρως – ακαίρως, τίθεται από πολλούς και διάφορους το ζήτημα θέσπισης ορίου ηλικίας για τους εν ενεργεία Αρχιερείς. Επιστρατεύονται επιχειρήματα ώστε να φανεί ότι ο Επίσκοπος είναι ισόβιος και η όποια κανονική κατοχύρωση είναι μόνιμη και δικαιολογημένη. Τα πάντα όμως πρέπει να τα εξετάζουμε με τον τρόπο ή τις συγκυρίες που τα καθιέρωσαν. Οι αιώνες έφεραν αλλαγές σημαντικές και ανατρεπτικές για πολλά που ξέραμε και εφαρμόζαμε, ακόμα και για τη θέση του Επισκόπου.
Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τις αντοχές του, τ’ αντανακλαστικά του, την διαύγειά του. Τα πάντα έχουν εξάρτηση από την ηλικία και την ποιότητα ζωής. Το προσδόκιμο της ηλικίας μπορεί να αυξήθηκε, φέρνει αναπόφευκτα όμως μείωση δυνάμεων και αντίληψης. Πρέπει να συμβιβαζόμαστε με την πραγματικότητα και όχι να την ωραιοποιούμε ή να την παραμορφώνουμε κατά το συμφέρον μας.
Η επίκληση των κανόνων περί ισοβιότητας των επισκόπων καλή είναι, η παραποίηση βλάπτει. Γιατί :
α. Όταν οι Πατέρες θέσπιζαν ο Επίσκοπος να είναι ισόβιος, εννοούσαν στην αρχιεροσύνη. Κανένας δεν υποστηρίζει ότι εκείνη θα αφαιρείται μετά από ορισμένη ηλικία. Ο παραιτηθείς Ιεράρχης θα έχει όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από τον Επισκοπικό βαθμό, εκτός της διοίκησης.
β. Τότε που καθιερωνόταν η ισοβιότητα των επισκόπων, εκείνοι δεν ήταν διοικητές Ν.Π.Δ.Δ., Πρόεδροι Μητροπολιτικού Συμβουλίου, Επισκοπικών Δικαστηρίων και διαχειριστές γενικά ενός οργανισμού. Σήμερα οι Μητροπολίτες είναι όλα αυτά. Ποιος διοικητής σε Ν.Π.Δ.Δ. είναι ισόβιος και στο απυρόβλητο.
γ. Οι Επίσκοποι της εποχής εκείνης πάλευαν με λιοντάρια, αντιστέκονταν στην εξουσία και δεν την αγκάλιαζαν. Είχαν ομολογία μέχρι εξορία και όχι σφραγίδα. Είχαν ως σκοπό την κατήχηση, την Θ. Λατρεία και την φιλανθρωπία και όχι όλα όσα έχει μια σημερινή μητρόπολη.
Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τους Πρεσβυτέρους. Γίναμε όλοι μια μορφή δημόσιας υπηρεσίας και έχουμε τ’ ανάλογα προνόμια ή υποχρεώσεις.
δ. Αφού μιλούν ακόμα και για «γάμο» Επισκόπων με νύμφη την Επισκοπή και μέχρι τέλος ζωής συμβίωση μαζί της, τότε γιατί κάποιες φορές δίνουν «διαζύγιο» προκειμένου ο νυμφίος – Επίσκοπος να βρει πλουσιότερη νύμφη – Μητρόπολη; Χωρίζει, τον απάτησε ή δεν του έδωσε αυτά που ήθελε;
Η δικαιολογία που ακούγεται από κάποιον ότι δεν διοικούν με τα πόδια τους δείχνει το μέγεθος παρανόησης που υπάρχει περί του επισκοπικού βαθμού και την υποβάθμιση του σε μέρος ενός διοικητικού μηχανισμού, έστω αυτής της Εκκλησίας. Το ότι παραδέχονται ότι έχουν κινητικά ή άλλα προβλήματα, τροφοδοτούν την επιχειρηματολογία όλων όσων ζητούν επίμονα την θέσπιση ορίου ηλικίας για τους επισκόπους. Όλοι οι εργαζόμενοι ψάχνουν τις παραμικρές νομικές ευκαιρίες να αφυπηρετήσουν, για τον ιερό κλήρο (παντός βαθμού ομολογουμένως) δεν ισχύει αυτό. Η καθήλωση στην θέση είναι πρώτα στο μυαλό και ύστερα λόγω υγείας.
Η Εκκλησία, τοπική και ευρύτερη, δέχεται ως μη όφειλε την κριτική για την στασιμότητα των πρωτοβουλιών, για την ύπαρξη «αυτόματου πιλότου» όταν και όπου υπάρχουν υπέργηροι Επίσκοποι. Επιπλέον δημιουργούνται εν αγνοία τους και προβλήματα κακοδιαχείρισης, τα απόνερα των οποίων κάποιες φορές έφτασαν σε αίθουσες δικαστηρίων και τροφοδότησαν την σκανδαλοθηρική ειδησεογραφία.
Η συντήρηση τέτοιων φαινομένων αναμφισβήτητα εξυπηρετούν περισσότερο τους συνεργάτες ή τους οικείους κατά περίπτωση ή και τους δύο. Γνωρίζουν καλά, ιδίως οι δεύτεροι, ότι ο ερχομός νέου Επισκόπου στην θέση του «δικού» τους ανθρώπου θα σταματήσει κάθε επαφή και επιρροή στα της Μητρόπολης θέματα με ότι αυτό συνεπάγεται.
Δεν γνωρίζουν ή δεν ενδιαφέρονται για την υστεροφημία των αγαπητών τους προσώπων, που κατά τ’ άλλα δεν είχαν δώσει αφορμή για δυσμενή σχόλια. Στην δύση του βίου τους όμως δέχονται Ιεράρχες αξιόλογοι κριτικές για τα παραπατήματά τους λόγω γήρατος και προκαλώντας τον οίκτο για το πού έφτασαν ή και κατάντησαν. Για όσους διατυπώνουν την ένσταση για το πού θα πάνε αφού παραιτηθούν, η Ιερά Σύνοδος έχει θεσπίσει προνόμια. Μια εστία φιλοξενίας θα έλυνε το πρόβλημα. Είναι θέμα που η διοικούσα Εκκλησία πρέπει κάποτε να μεριμνήσει. Κληρικοί ή λαϊκοί άλλωστε με τις ίδιες, ή και πολύ λιγότερες , αποδοχές πού και πώς ζούνε ; Αν από χαρακτήρα ήταν απομονωμένοι από πνευματικά παιδιά και κλεισμένοι στους τοίχους της Μητρόπολης επί δεκαετίες δεν φταίει κανένας. Κυριαρχεί και η λάθος αντίληψη ότι μετά απ’ αυτούς υπάρχει εχθρός ή χάος. Η δέουσα τιμή από τον διάδοχο είναι βέβαιη στην περίπτωση της έγκαιρης παραίτησης, με παραδείγματα αρκετά από το παρελθόν έως το σήμερα.
Προτιμούν να φθείρεται στα μάτια και στη συνείδηση του περίγυρου ο συγγενής τους ή ο προϊστάμενός τους, αρκεί να διατηρούν θέση δίπλα του. Εδώ είναι το δράμα της όλης υπόθεσης, για χατίρι κάποιων και λίγων να αναγκάζεται η Ιερά Συνοδός να στέλνει ακόμα και επιτροπές για να διαπιστώσουν το πασιφανές. Όταν απαλλαγούν στον κατάλληλο καιρό από διοικητικές υποχρεώσεις, τότε θα μπορέσουν να απολαύσουν τα έργα τους, να προσευχηθούν εντονότερα για την σωτηρία της ψυχής τους και να ιερουργούν αν μπορούν, χωρίς την ζάλη και την ευθύνη της διοίκησης. Ίσως βέβαια βλέπουν ότι η σφραγίδα τους δίνει αξία σαν πρόσωπα και όχι τα χαρίσματά τους ή οι αρετές τους. Αυτό είναι θέμα δικό τους και όχι του ποιμνίου που τους ανέχεται ή δεν τους βλέπει.
Όταν αντιληφθούν, ότι οι δυνάμεις τους τούς εγκαταλείπουν, τότε πρέπει να πάρουν και τις ανάλογες αποφάσεις δύσκολες, γενναίες και άξιες επαίνου. Η αποχώρηση θα εξυπηρετήσει τους αρχιερείς και ύστερα την Εκκλησία η Οποία πορεύεται άσχετα των ανθρώπινων μικροτήτων. Δεν είναι κανένας ισόβιος και πουθενά. Παροδικοί υπάρχουμε όλοι στην γη, ας σκεφθούμε και το μετά. Καλό είναι ότι διδάσκουμε και να εφαρμόζουμε.
Ο Κύριος σίγουρα θα αξιολογήσει θετικά το ότι με ταπεινό φρόνημα βρήκαν Ιεράρχες την πόρτα της εθελούσιας εξόδου. Έτσι δεν θα αντικρίσουν την ιστορία να τους ελέγχει, αλλά τα παιδιά Του να τους μακαρίζουν.
——————————
Το ΔΟΓΜΑ ανοίγει και πάλι τον διάλογο για το θέμα αυτό και ζητά τις θέσεις και τις απόψεις σας. Παρακαλούμε τα σχόλια σας να είναι εντός θέματος, εμπεριστατωμένα και φυσικά κόσμια!
