Καισαριανής Δανιήλ: «Αρχή ζωής ιμάτιον καλύπτων ασχημοσύνην»
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βύρωνος, Καισαριανής και Υμηττού κ. Δανιήλ
Μαζί με την τροφή και την στέγη, το ένδυμα συμπεριλαμβάνεται στις πρωταρχικές προϋποθέσεις της ανθρώπινης υπάρξεως κατά το «Αρχή ζωής ύδωρ καί άρτος καίιμάτιονκαί οίκος καλύπτων ασχημοσύνην» (Σοφία Σειράχκθ΄, 1). Η ευλογία του Θεού εξασφαλίζει στον άνθρωπο άρτο και ένδυμα, όπως δίδαξε ο Μωυσής τους Εβραίους στο Σινά.
Ενώ η τιμωρία του Θεού συνεπάγεται πείνα και γυμνότητα, όπως προειδοποίησε ο Μωυσής τους Εβραίους, τονίζοντας την υποχρέωσή τους να τηρούν τις εντολές του Θεού που έλαβαν, διότι εάν δεν τις τηρούν θα υποταχθούν στους εχθρούς τους και θα ζήσουν με πείνα και με δίψα και με γυμνότητα και θα στερούνται τα πάντα κατά το «εν λιμώκαί εν δίψει και εν γυμνότητι και εν εκλείψει πάντων» (Δευτερονομίου κη΄, 48).
Διαπιστώνουμε ότι ανάμεσα στην τροφή και το ένδυμα υπάρχει μία διαφορά.
Η τροφή δίδεται από την αρχή της δημιουργίας και της υπάρξεως του ανθρώπου. Το ένδυμα δίδεται από τον Θεό μετά την πτώσηκαί μάλιστα ως επακόλουθο αυτής κατά το «καίεποίησε Κύριος ο Θεός τω Αδάμ και τη γυναικί αυτού χιτώνας δερματίνους καιενέδυσεν αυτούς» (Γενέσεως γ΄, 21).
- Το σώμα ένδυμα της ψυχής
Η θεώρησις του σώματος κατά την διδασκαλία της Αγίας Γραφής μας βοηθεί να αντιληφθούμε και να κατανοήσουμε τον ρόλο του ενδύματος. Το σώμα είναι εκείνο με το οποίο ενέδυσε ο Θεός την ψυχή τού ανθρώπου, ώστε από κοινού να αποτελέσουν το ανθρώπινο πρόσωπο. Την αντίληψη ότι το σώμα είναι η οικία της ψυχής διατύπωσε ο απόστολος Παύλος στο ε´ κεφάλαιο της Β´ προς Κορινθίους επιστολής του· Η πτώσις των ανθρώπων ανέτρεψε το θείο σχέδιο
Η πτώσις των ανθρώπων επέφερε δύο βασικά θλιβερά αποτελέσματα, με άμεσο αντίκτυπο στην ύπαρξη του ανθρώπου. Την γυμνότητα του σώματος, την οποία προσπάθησαν οι παραβάτες πρωτόπλαστοι να καλύψουν με τα φύλλα της συκής, όπως αναφέρεται στην εξιστόρηση της πτώσεως· Την γυμνότητα της ψυχής, την οποία προσπάθησαν ν’ αποφύγουν κρυπτόμενοι από τον Θεό·
Για ν’ αντιμετωπίσει ο Θεός αυτή ακριβώς την κατάσταση «εποίησε Κύριος ο Θεός τω Αδάμ και τη γυναικί αυτού χιτώνας δερματίνους καιενέδυσεν αυτούς».
Ο Απόστολος Παύλος προτρέπει τους πιστούς να ενδύονται με στολή σεμνή που αρμόζει σε ανθρώπους που φέρουν το όνομα του Θεού Πατέρα.
Ο άνθρωπος δεν είναι το σώμα, πολύ δε περισσότερο δεν είναι το ένδυμα. Είναι συνεπώς σφάλμα να κρίνουμε τον άνθρωπο από το ένδυμά του. Ένα άψογο κοστούμι, πιθανόν να σκεπάζει ένα ακόλαστο σώμα, να κρύβει μία ελεεινή ψυχή. Ένα πτωχό ένδυμα μπορεί να σκεπάζει ένα αδούλωτο από την αμαρτία σώμα, ακόμη μία αγιασμένη από τη λύτρωση του Χριστού ψυχή. Μην κρίνετε λοιπόν, από το ένδυμα τον άνθρωπο. Παραμερίστε το καιπροχωρείστε. Προχωρείστε ακόμη πιό μέσα από το όμορφο η δύσμορφο σώμα. Φτάστε, αν μπορείτε, στην ψυχή. Εκεί είναι ο άνθρωπος.
Όλη αυτή την πλούσια διδασκαλία ο Κύριος την επισφράγισε με την εντολή Του· «Τω θέλοντί σοι κριθήναικαί τον χιτώνα σου λαβείν, άφες αυτώ καί το ιμάτιον» (Ματθαίου ε΄, 40) , εννοώντας ότι οφείλουμε να δίδουμε καί τον ίδιο τον εαυτό μας σ’ αυτόν που το ζητά.
Η πρόνοια τού Θεού
Ο Κύριος μας διαβεβαίωσε να έχουμε εμπιστοσύνη στον Κύριο και για την ενδυμασία μας (Ματθαίου στ΄, 28-32). Άν ο Κύριος φροντίζει να ενδύει το εφήμερο αγριολούλουδο, πόσο μάλλον εμάς τα παιδιά της αγάπης Του;
Ο Κύριος επέστησε την προσοχή των μαθητών Του να αποφεύγουν την πολυτέλεια και την ματαιοδοξία των ακριβών και τρυφηλών ενδυμάτων (Μάρκου ιβ΄, 38), στηλιτεύοντας την πολυτέλεια και την χλιδή στην ενδυμασία.
Το ένδυμα της ψυχής
Δεν είναι μόνο το σώμα που μετά την πτώση χρειάσθηκε ένδυμα. Και η ψυχή έχει την ίδια ανάγκη. Εάν τα φύλλα της συκής έλυναν το πρόβλημα, οι πρώτοι παραβάτες δεν θα εφοβούντο και δεν θα προσπαθούσαν με την φυγή και με το κρύψιμο ν’ αποφύγουν από τον Θεό το μεγάλο κακό.
Και όμως, ο Κύριος ενέδυσε τον γυμνό άνθρωπο με την στολή της θεότητός Του, σύμφωνα με την ιερή διήγηση τού γ´ κεφαλαίου της Γενέσεως.
Οι Πρωτόπλαστοι παρέβησαν την εντολή του Κυρίου και Δημιουργού τους. Η πτώσιςσυντελέσθηκε. Ο άνθρωπος την παραδέχθηκε χωρίς μετάνοια. Πίστεψε πως με μερικά φύλλα συκής θα λυνότανε το πρόβλημα. Ο Θεός όμως απορρίπτει τον τρόπο αυτό και σφάζει κάποια ζώα για να κατασκευάσει ενδύματα με τα δέρματά τους και να ενδύσει τους δύο παραβάτες.
Στην διήγηση αυτή τα φύλλα δείχνουν την επίπλαστη ευσέβεια, την άγονη προσπάθεια του ανθρώπου να αυτοδικαιωθεί. Αυτό ο Κύριος το κατεδίκασε στην παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου και με την ξηρανθείσα συκή. Η θυσία και το αίμα πουχύνεται, αναφέρεται σε όλη την Αγία Γραφή, στην εξιλαστήριο θυσία και στην σωτηρία, που ένα αθώο θύμα προσφέρει στον κάθε αμαρτωλό. Αυτό θέλησε να πει ο Θεός στους πρωτοπλάστους στην Εδέμ με τα δερμάτινα ενδύματα.
Ο άνθρωπος όμως δεν πρόσεξε και δεν πίστεψε στη θεία λύση. Προσπάθησε μόνος του πολύ, άγονα, μάταια. Δοκίμασε να δικαιωθεί αρχικά με τη συνείδησή του, που από μέσα του πάντοτε τον ήλεγχε και αργότερα, λαμβάνοντας τον γραπτό νόμο, ο οποίος του έκαμε σαφείς τις απαιτήσεις του Θεού. Τι πέτυχε; Πέτυχε να φτιάξει μία δικαιοσύνη την οποία ο Θεός βαθμολόγησε «ως ρυπαρόνιμάτιον». Αδύνατον να τον ντύσει το ιμάτιο αυτό της δικής του δικαιοσύνης, όπως ο μεγάλος θεολόγος απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του κυρίως μας δίδαξε στα κεφάλαια α´-η´.
Με αυτή την δικαιοσύνη ντύνει ο Θεός την γυμνή από την αμαρτία ψυχή του ανθρώπου, κατά τον απόστολο Παύλο διά του αγίου Βαπτίσματος και της συμμετοχής του στα άγια Μυστήρια της Εκκλησίας·
Αυτό το ένδυμα που προσφέρει ο Κύριος είναι·
* Το ιμάτιο σωτηρίας αυτό που προσφέρει ο Κύριος και το οποίο ο αμαρτωλός άνθρωπος μπορεί αμέσως να ενδυθεί, αν θελήσει να αποβάλει τα ρυπαρά ράκη της αμαρτωλής ζωής του.
* Το ένδυμα της δικαιοσύνης που χαρίζει στον άνθρωπο την γλυκειά βεβαιότητα ότι ο Θεός τον θεωρεί δικαιωμένον σαν ποτέ να μην είχε αμαρτήσει.
* Το ένδυμα του γάμου, το επίσημο εκείνο ένδυμα με το οποίο μία ημέρα ο πιστός θα παραστεί στους γάμους τού Αρνίου.
* Η λευκή στολή που καθαρίσθηκε και πλύθηκε στο αίμα του Αρνίου και με την οποία ο άνθρωπος θα σταθεί δίπλα στον θρόνο του Θεού.
Όταν ο Θεός θα τυλίξει τον ουρανό καΙ την γη σαν ύφασμα που πάλιωσε για να τα αντικαταστήσει με καινούρια και όταν θα καθίσουν οι πρωταγωνιστές της κρίσεως ντυμένοι στα λευκά, τότε η νέα Ιερουσαλήμ στολισμένη ως Νύμφη, θα προχωρήσει επιτέλους προς τον Νυμφίο. «Καί η πόλις δεν έχει ανάγκη από τον ήλιο ούτε από την σελήνη, για να την φωτίζουν. Διότι, η απαστράπτουσα δόξα τουΘεού την πλημμύρισε στο φως, και ακτινοβόλο λύχνο της έχει το Αρνίο (Αποκαλύψεως κα΄, 23)
