Πιετισμός και αποχαύνωση της ορθόδοξης πνευματικότητας
Γράφει ο Δημήτριος Λυκούδης
Δεν είναι υπερβολή να γράψω ότι δεν καυχιέμαι για την ποιότητα της θεολογίας που διδάσκω! Προφανώς, δεν προηγείται ποιότητα βιωματική και εκ του αποτελέσματος, κάθε απόπειρα να δυνηθώ να κατανοήσω της θεολογίας το απαύγασμα στέφεται με ¨πανηγυρική¨ αποτυχία.
Είναι απόκοσμο να διατρανώνουμε λόγο Θεού και συνάμα να αφουγκραζόμαστε ¨φωνές¨ και αποκλίσεις ικανές να μας συμπεριλάβουν στην ανίερη χορεία των σταυρωτών και αρνητών του Θεανθρώπου Κυρίου μας Ιησού Χριστού! Παρά ταύτα, αν ρωτήσεις θεολόγο (αναφέρομαι στους προσοντούχους πτυχιούχους εδώ), για θέματα θεολογικά, ένα είναι σίγουρο: θα σου απαντήσει για οτιδήποτε κινείται και σχετίζεται επί της γης, ορατής τε και αοράτου!
Έχω την αίσθηση ότι εδώ συναντά εφαρμογή εκείνο που χρόνια φωνάζω, ότι λαθεμένη θεολογία διδάσκουμε, λαθεμένη θεολογία διδαχθήκαμε, αθεολόγητη θεολογία βιώνουμε! Η προσωπική μου διανοητική και συναισθηματική αμφισημία έγκειται στο ζήτημα της υποκρισίας και ειδικότερα στην περίπτωση που αυτή παραμονεύει και θεριεύει! Και θεριεύει και γιγαντώνεται ολοένα και περισσότερο κάθε φορά που ο ¨πιστός¨ αισθάνεται ¨αγωνιστής¨ του Χριστού και πιστός τηρητής των εντολών Του! Μα τότε, σε ποιο σημείο συναντάμε λαθεμένη θεολογία; Δεν είναι εντιμότερο και άκρως επιδεκτικότερο υγιούς και ορθά εκφρασμένης επιστημοσύνης εάν αρκεστούμε στον καταλογισμό, στη διάγνωση και συναίσθηση της αστοχίας μας; Ίσως να ήταν εφικτό, η δε καθημερινότητα όμως μάς πληροφορεί για τ΄ αντίθετα!
Είναι λαθεμένη η θεολογία που διδάσκουμε, στην συντριπτική μας πλειονότητα οι πτυχιούχοι θεολογίας, διότι περιορίσαμε την αμαρτία στα ηθικά στεγανά της περιοχής μας, έστω και της πόλης μας! Πουθενά λόγος για εγωισμό, κακεντρέχεια, λοιδορία, συκοφαντία, αγνωμοσύνη, φθόνω, πονηρία, πόρωση και αναισθησία ψυχής να κοινωνήσει την ευφροσύνη και χαρά του άλλου, ¨ευαισθησία¨ τουναντίον, να σπεύσει να ¨σπουγγίσει¨ τον πόνο, να συντρέξει και να συ-νοδοιπορήσει με τη δυστυχία του συνανθρώπου του! Είναι λαθεμένη η θεολογία που διδάσκουμε διότι μεταποιήσαμε τους ιερούς Ναούς, έχουμε και εμείς ευθύνη γι΄ αυτό, σε εταιρείες-οργανισμούς με προτεραιότητα τα έσοδα και τα έξοδα, με προτεραιότητα την ωραιοποίηση (αναφέρομαι ασφαλώς, μόνο στην υπερβολή) και θεατροποίησή τους. Έμφαση στο φιλανθρωπικό έργο, κοινωνικές εταιρείες, αποκύημα άκριτου ¨πιετισμού¨, αποχαύνωση της ορθόδοξης πνευματικότητας, αποϊεροποίηση του χώρου. Αλήθεια, σε τι διαφέρουν πολλοί ορθόδοξοι ναοί σήμερα από θεατρικές παραστάσεις, από θεατρικές σκηνές! Συνωστισμός ανέστιος, παρακολούθηση των δρωμένων, ηθική ¨καλλιέργεια¨ των ψυχών, επιδερμική ¨ευλογία¨ που καθίσταται πανουργία και χαρακτηριστικό δείγμα και γνώρισμα της αλογίας των καιρών! Μέχρι και προσωπικό φύλαξης επιστράτευσαν για να φυλάττει ο άνθρωπος τον άγιο ή την αγία στην οποία τιμάται ο ναός! Προσωπικό ασφαλείας για την εύρυθμη λειτουργία και την κοινωνική λειτουργική συνοχή! Και αναρωτιέσαι τότε για την ποιότητα της θεολογίας που διδάσκουμε, και έχουμε όλοι ευθύνη γι΄ αυτό, για την ποιότητα της θεολογίας που βιώνουμε!
Είναι λαθεμένη η θεολογία που ακολουθούμε γιατί έχει τερματικά παροδικά και εφήμερα! Διότι, όλοι ομιλούμε περί Αναστάσεως και προσδοκούμε δήθεν Ανάσταση νεκρών και επουράνια Βασιλεία, αλλά συμπεριφερόμαστε ως ερωτόχθονες, ωσάν να πρόκειται να δώσουμε τα πάντα, να ¨σκοτώσω¨ τον άλλον φθάνει ¨εγώ¨, ¨εγώ¨ να προχωρήσω , ν΄ αναδειχθώ και να ¨ζήσω¨. Είναι ακόμη λαθεμένη η θεολογία που διδάσκουμε γιατί κατηγοριοποιεί την αστοχία, την αδυναμία του ανθρώπου, και την μεταποιεί σε καταδυνάστευσή του, όχι ως υπόμνηση ανάγκης επανόδου και επαναπροσδιορισμού, όχι ως αδήριτη ανάγκη ν΄ανανεώσει την κοινωνία του μετά του Προσώπου του Απολύτου, αλλά ως ηθικό κατάντημα και καταστολή της ψυχής, ως κίνδυνος και αφορμή να απωλέσεις την ¨εικόνα¨ που έχουν για εσένα οι άνθρωποι επί της γης! Και τότε, τι και αν ζεις και πορεύεσαι, θεολογία και πλάνην βιώνεις και διατυμπανίζεις γύρω σου! Όλα για τον κόσμο, για την ¨εικόνα¨ σου, για την ¨άποψη¨ και γνώμη που οι άλλοι τρέφουν και καλλιεργούν για εσένα!
Είναι λαθεμένη η θεολογία που διδαχθήκαμε και διδάσκουμε γιατί εστιάζει στον συμφεροντολογισμό. Συνάντησα έως σήμερα στα 42 μου χρόνια, ανθρώπους ουκ ολίγους, που σε πλησιάζουν και σε συντρέχουν και επενδύουν μελλοντικά στην αντίδοση! Σήμερα να προσφέρουν, αύριο ν΄ αρπάξουν πλείονα των πρώτων! Ω της ασχημοσύνης! Ω της αδιαντροπιάς! Ω της απέχθειας! Ω της υποκρισίας! Είναι δε έτοιμοι, ικανοί και έτοιμοι να ¨πετροβολήσουν¨, να ¨καταβροχθίσουν¨ τον πρώτο που θα συναντήσουν μπροστά τους, τον πρώτο πιστό που ¨αμάρτησε¨, τον πρώτο ¨πόρνο¨, τον πρώτο συνοδοιπόρο και Ουρανοπολίτη γύρω τους!
Είναι λαθεμένη η θεολογία εισέτι, διότι αρκούμαστε στα φιλανθρωπικά έργα, φθάνει να έχουμε κατά νου ότι αργά ή γρήγορα θα ¨ακουστεί¨ το έργο μας και δη στον οικείο επίσκοπο, θα μαθευτεί ο ¨κόπος¨ μας, η διακονία μας, η εκφρασμένη ¨φιλαλήθεια¨ και ευαισθησία μας! Μεταποιήσαμε την ύψιστη θεολογία μας σε απαρίθμηση αποστεωμένων τυπικών διατάξεων και κανόνων, όπου κυρίαρχη θέση, ίσως και μοναδική, έχει η διατήρηση της ακεραιότητας του σώματός μας και της αγνότητάς μας, ακόμη και με κάθε μέσο! Και ασφαλώς και είναι και πρέπει να είναι έτσι, όμως αναρωτιέμαι: η ηθική σας, η αγιότητα, η αστοχία, η αμαρτία, περνάει και εγκαθιδρύεται μόνο στο σώμα σας; Η δε καρδιά σας πολλάκις παραδομένη στη λησμονιά καθίσταται!
Είναι ακόμη λαθεμένη η θεολογία που διδάσκουμε γιατί αναπαυόμαστε και καθεύδουμε καθ΄ εκάστην, έμπλεοι κρυφής και κούφιας ευχαρίστησης απέναντι στον Ουρανό, ότι τάχα πράξαμε το καθήκον μας κατά το ανθρώπινο μέτρο! Έμπλεοι νωθρής και δαιμονικής θαλπωρής ότι και σήμερα αγαπήσαμε, και σήμερα πράξαμε το ¨καθήκον¨ μας απέναντι στον κόσμο! Και επειδή καταθέτοντας τις ως άνω γραμμές, ναί, θα το γράψω, δεν με αναπαύει η γνώμη του κόσμου, δεν αναζητώ ¨ζητωκραυγές¨, πόρρω απέχει από το σαρκίο μου η διατήρηση και ο καλλωπισμός της δημόσιας ¨εικόνας¨ μου, ας είναι, κλείνω το άρθρο μου εδώ, μισογραμμένο, ατελείωτο!
Έχω την αίσθηση δε, άμα δε και την πεποίθηση ότι λαθεμένη θεολογία διδάσκω, λαθεμένη θεολογία βιώνω, θεολόγος αθεόλογος και αθεολόγητος ειμί! «Δεν είναι σκοπός της ζωής μου εμένα να τρώγω μόνο, να χωνεύω και να κοιμούμαι. ¨Όχι! Όχι!…».
