Τα «μπερδέψαμε» τα θέματα τα πνευματικά
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου, υπ. Δρα ΕΚΠΑ
Τα έχουμε μπερδέψει λίγο τα πνευματικά, δεν υπάρχει αμφιβολία περί αυτού. Αρκεί και μόνο να παρατηρήσεις πώς εκκλησιάζονται σήμερα οι πιστοί! Μία άγευστη και νωχελικά άχρωμη επίσκεψη στο ναό, πολλές φορές από συνήθεια, από φόβο, από κοινωνική ή συνειδησιακή υποχρέωση. Οι λόγοι επίσκεψης στο ναό; Πολλοί! Όπως πολλές και ακόμη περισσότερες είναι οι τοποθετήσεις και κρίσεις των χριστιανών επί ζητημάτων της Πίστεως, ώστε να έχει εφαρμογή σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, ο λόγος του μακαριστού Φώτη Κόντογλου: «Στη Δύση, ένας Πάπας. Στην Ανατολή, πολλοί πάπες, αναρίθμητοι…!».
Συνήθιζε να λέγει ένας φωτισμένος γέροντας αγιορείτης, κάθε φορά που τον ρωτούσαν οι προσκυνητές να τους πει έναν πνευματικό λόγο, κάτι «πρακτικό», ώστε, από αυτό καθένας ξεκινώντας, να ξεκινήσει η ζωή της μετανοίας: «Δεν έχω ασχοληθεί με πολλά πράγματα. Λίγα πατερικά ξέρω και προσπαθώ…, τέλος πάντων. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι δεν υπάρχει φαρμάκι στον άνθρωπο. Το φαρμάκι γίνεται γλυκό, όταν το αντιμετωπίσεις πνευματικά. Βλέπουμε πολλές φορές ένα άνθρωπο να αμαρτάνει. Λυπάται, όμως, πραγματικά μετανοεί, νιώθει λύπη εξομολογείται και έχει θεια παρηγοριά. Και όταν δεν νοιώθει αυτή την παρηγοριά, τότε πρέπει να καταλάβει ότι κάποια εξέλιξη τον πειράζει μέσα του, τον πειράζει ο λογισμός και πρέπει να πάει να το πει αυτό, όποτε έρχεται η παρηγοριά».
Όταν η πτώση γίνεται αφορμή για ταπείνωση και αληθινή μετάνοια, τότε κάθε «παραστράτημα» λειτουργεί ως εφαλτήριο και προσθήκη εμπειρίας «πολέμου», μιας και πόλεμος είναι ο πνευματικός αγώνας, πόλεμος κατά των λογισμών, των θυμησών, των επιθυμιών και των παθών. Και σε αυτό τον πόλεμο, μεταξύ άλλων όπλων, ίσως και το κυριότερο, καθώς είναι αποτέλεσμα αληθινής ταπεινώσεως και συντριβής καρδίας, είναι η ακατακρισία.
Γιατί το λέω; Ιδού αγιορείτικο παράδειγμα περί μετανοίας και κατακρίσεως: «Στην καλύβα «Αγία Τριάς» της Σκήτης της αγίας Άννης, ζούσαν πριν πολλά χρόνια πέντε κατά σάρκα αδελφοί. Από φθόνο του διαβόλου περιέπεσαν σε τέτοια φιλονικία μεταξύ τους ώστε ορισμένοι τους αποκαλούσαν ταραχοποιούς. Κάθε βράδυ, όμως, αυτοί έβαζαν μετάνοια μεταξύ τους και συγχωρούσε ο ένας τον άλλον. Παρήλθαν πολλά χρόνια σε αυτή την κατάσταση. Κάποτε δεν ακούγονταν τίποτα από την, των ταραχοποιών εκείνων, καλύβα. Ούτε φωνή, ούτε ακρόαση. Ο Δικαίος της Σκήτης πληροφορήθηκε στον ύπνο του την εκδημία των αδελφών και έτρεξε μαζί με άλλους πατέρες στην καλύβα τους να δουν. Οι πέντε εκείνοι αδελφοί ήσαν κεκοιμημένοι. Την στιγμή που έβαζαν μετάνοια μετά το Απόδειπνο και ζητούσε ο ένας στον άλλον συγγνώμη, τους πήρε ο Κύριος, ο Θεός της συγγνώμης και των οικτιρμών. Σημείο δικαιώσεως και σωτήριας. Σημείο διορθώσεως και ανεξικακίας. Σημείο προσοχής σε αυτούς που καταλαλούν λάθρα κατά του πλησίον τους».
Επανέρχομαι, λοιπόν, και λέγω: τα έχουμε μπερδέψει λίγο τα πνευματικά. Περισσή πίστη μάς χρειάζεται και αληθινή ορθοπραξία και ταπείνωση. Άλλωστε, η Εκκλησιαστική εμπειρία και η αγιολογική διδασκαλία των Πατέρων μάς δίδαξε πως διαφέρει ως προς την ποιότητα μετάνοια από μεταμέλεια, ταπείνωση από ταπεινοσχημία, ορθοπραξία από θεωρία. Και, αναμφισβήτητα, ακολουθώντας πιστά τις συμβουλές του γέροντα πνευματικού, ο Θεός να δώσει, κάπως θα τα τακτοποιήσουμε τα θέματα τα πνευματικά…!
Δείτε ακόμη:
