Βόρεια Σκέψη

  • Δόγμα

Του Δρος Σταύρου Γουλούλη

   Το κρύο, ο Βοριάς, αρχίζει σε λίγο. Κάνει τα δόντια να τρίζουν, στόμα σφίγγεται,  δημιουργεί τη γλώσσα (σύγκριση αραβικά και γερμανικά), αλλά και το μυαλό, γίνεται προβλεπτικό. Φαίνεται περίεργο σε όσους αγνοούν, αυτό το στοιχείο χαρακτηρίζει τους λαούς του Βορρά. Η έντονη ανάγκη επιβίωσης, πρώτα από το κρύο, τη μειωμένη ηλιοφάνεια, που έχει συνέπειες στην παραγωγή, επιφέροντας πείνα, δημιούργησε τη μετανάστευση των λαών.

Μη βλέπουμε σήμερα που έρχονται από Νότον. Λανθάνει μία μυστική σχέση ανάμεσα στον Βοριά με τον «Βορρά», το βόρειο ημισφαίριο με τα βιομηχανικά κράτη, που υπερέχει του «Νότου», στο νότιο ημισφαίριο; Υπάρχει βόρεια σκέψη, κάποιο ας πούμε βόρειο γονίδιο;

Είτε το δούμε στο σήμερα είτε διαχρονικά, δεν είναι κάτι απόλυτο. Ο πολιτισμός αρχικά ήκμασε στις χώρες με εύκρατο και ζεστό κλίμα. Και σήμερα η Νότια Αμερική ιδίως η Βραζιλία αναπτύσσεται ως μεγάλη δύναμη, ενώ στην Ασία η Ινδία γίνεται υπερδύναμη. Αλλά η Αυστραλία στους νότιους αντίποδες του Βορρά είναι Βορράς. Επομένως, αν επιμείνουμε στον όρο, θυμίζει κάτι σαν ‘Αρεία φυλή’, που οι θιασώτες της τη δέχονταν βόρεια. Ας το δούμε απλά. Π.χ. οι φιλόζωοι βόρειοι λαοί είναι οι πολιτισμένοι έχοντας κατοικίδια στα σπίτια; Αν όμως τα άφηναν χειμώνα και βράδυ έξω, δεν θα ζούσε ένα. Στην εύκρατη Ελλάδα δεν νοείται να μένει γάτα μέσα σε μονοκατοικία. Κι όμως περνά ως πολιτιστικό στοιχείο υπεροχής…

Οι όροι «Βόρεια σκέψη» όπως και «Δυτική» δεν εκφράζουν τίποτα απόλυτο. Απλώς έχει περάσει ήδη από την Αρχαιότητα μία απλή συμβολική θεώρηση: ο άνεμος Βορράς εκφράζει την υγεία, την πρόοδο, σε σχέση πάντα με τις θερμές χώρες. Είναι το παραγωγικό μέρος του έτους, το θέρος είναι τέλος εποχής, ξηρασία, θάνατος. Η εποχική πρωτοχρονιά στην Μέση Ανατολή άρχιζε το φθινόπωρο με τις βροχές που φέρνει το κρύο που οργανώνει το μυαλό, ενώ η ζέστα χαλαρώνει, «διασκεδάζει, διαλύει, αποξηραίνει…. Προέκταση αυτού είναι μία άλλη ταξινόμηση των λαών σε δύο κατηγορίες: οι Απολλώνιοι με κυρίαρχο στοιχείο τον ψύχραιμο λόγο, και οι Διονυσιακοί, οι έξω καρδιά λόγω ζέστας. «Διόνυσε, καλοκαίρι μας…» λέει ο ποιητής…

Ο ‘Υπερ-Βορράς’, όπου δηλαδή έμεναν οι Υπερβόρειοι, ήταν ένας μυθικός (;) λαός που τιμούσε τον ήλιο, απολλώνιος. [Κατ’άλλη άποψη ήταν οι βορείως των Δελφών Θεσσαλοί] Στον Βορρά ο ήλιος είναι βραχύς, αλλά αυτή η έλλειψη ακριβώς τους έκανε να τον τιμούν περισσότερο. Θεωρείτο ότι κατείχαν τη γνώση, με βάση την ηλιακή λατρεία, η οποία είναι η θρησκεία του δελφικού Απόλλωνα.

Η Παλαιά Διαθήκη (Ιεζεκιήλ, κεφ. 1.3 κ.ε.) εξαίρει το πνεύμα του Βορρά: «..και ιδού πνεύμα εξαίρον ήρχετο από Βορρά και νεφέλη μεγάλη εν αυτώ ..». Εδώ το βόρειο ρεύμα τυφλώνει με το φως. Ο προφήτης θέλει να δώσει το έναυσμα της αποστολής του στον λαό του Ισραήλ στην περίοδο της αιχμαλωσίας του από τους Βαβυλωνίους (586-337), εξαίρει τη νέα λατρεία σε νέον Ναό, την αποκατάσταση, την ελευθερία.

Ο Βορράς, λοιπόν, φέρνει φωτισμό ψυχής, έμπνευση, πνευματικότητα, πνεύμα ελευθερίας, πρωτίστως της συνειδήσεως, καθαρότητα, υγεία, αλλά και πολεμική ετοιμότητα…

Οι Ιστορικοί διερωτώνται για τον ρόλο των βορείων λαών στην Ιστορία της Ανθρωπότητας. Έχουν ένα έντονο αίσθημα συλλογικότητας, κάτι που τους βοηθά να αναπτύσσουν συλλογικούς θεσμούς, άσχετα αν αυτοί έρχονται να γίνουν υποχρεωτικοί, καταπιεστικοί, ακόμη και καταστροφικοί σε άλλους. Βόρειος λαός ήταν οι Ρωμαίοι, η διαρκέστερη σε χρόνο αυτοκρατορία στην Ιστορία. Βόρειοι είναι Γερμανοί, Γάλλοι, Ρώσοι, ακόμη και Τούρκοι, που κακώς θεωρούμε Μογγόλους. Αλλά και οι μεγάλοι Μογγόλοι κατακτητές Βόρειοι ήταν, κατέλαβαν όλη την Ασία, δημιούργησαν τη μεγαλύτερη εδαφικά αυτοκρατορία της Ανθρωπότητας. Τους ξεπέρασαν μόνον οι σύγχρονοι Αγγλοσάξονες, που έφτιαξαν με πλέον ασύλληπτη δύναμη πυρός «αυτοκρατορία που τη φωτίζει ο ήλιος 24 ώρες»(!), διατηρώντας παγκόσμια πρωτιά για τρεις αιώνες. Τον 19ο αιώνα ήταν η μοναδική υπερδύναμη. Η Αμερική είναι ερώτημα, βρίσκεται τώρα στα μέσα, 150 χρόνια από τον Αμερικανικό εμφύλιο (1861-1865!) -όπου οι Βόρειοι νίκησαν τους Νότιους (!)-, κι αυτό τους απασχολεί όσο τίποτα άλλο. Στις ΗΠΑ παράγεται ακόμη πιο τρομακτική δύναμη πυρός, οικονομίας, τεχνολογίας…. Σήμερα ελέγχει σχεδόν όλον τον κόσμο. Αλλά βλέπουμε ότι η τεχνολογία σε συνδυασμό με την τρομερή αύξηση πληθυσμού στον Νότο και η αντίστοιχη στασιμότητα στον Βορρά αλλάζει τα δεδομένα.

Το κρύο κάνει τους λαούς να αναπτύσσουν μία ιδιότυπη κοινοκτημοσύνη; Έτσι θα εξηγείτο σοσιαλιστικώς ακόμη και η καπιταλιστική Δύση, εφόσον έχει κοινωνική αποδοχή (οι κεφαλαιούχοι δίνουν κεφάλαια, οι μη προνομιούχοι εργατικά χέρια. Εξασφαλίζεται καλό βιοτικό επίπεδο στον πολίτη.

Το κρύο συσπειρώνει, κάνει τους ανθρώπους αλληλοεξαρτημένους. Όπως οι γάτες, εντελώς ανεξάρτητα ζώα, τον χειμώνα στο κρύο, ζεσταίνονται μαζί. Ακόμη και με σκύλο! Μήπως όλοι οι Βόρειοι, σαν μια ψυχή, να επιβάλλονται στους Νοτίους, τους έξω καρδιά μεν, αλλά ασυνεννόητους; Είναι προς έρευνα.

Εμείς οι εύκρατοι Έλληνες τι είμαστε; Βόρειοι ή Νότιοι; Ο μύθος θεωρεί ότι εδώ έγινε η συνάντηση βόρειου Απόλλωνα και νότιου Διονύσου. Το μέτρο, η ισορροπία είναι το παν. Ίσως όμως, για να βάλει ταμπέλα το μαντείο των Δελφών «Μηδέν Άγαν», η υπερβολή στο μηδέν, μάλλον δεν το τηρούσαμε.

TOP NEWS