Μαρωνείας Παντελεήμων: Η σωτήρια μετάνοια
Ὁ Χριστός σταματᾶ μπροστὰ στὸν ἀρχιτελώνη, ποὺ εἶχε ἀνέβει στὴν συκομωρέα, καὶ τοῦ ἀπευθύνει τὸν λόγο: «Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα∙ γιατὶ σήμερα θὰ μείνω στὸ σπίτι σου». Ἡ ἀντίδρασή του ὑπῆρξε ἄμεση∙ «ἔσπευσε νὰ κατεβεῖ καὶ τὸν ὑποδέχτηκε μὲ χαρά».
Τὰ κριτήρια ποὺ χρησιμοποιοῦν συνήθως οἱ ἄνθρωποι γιὰ νὰ διακρίνουν τοὺς συνανθρώπους τους σὲ καλοὺς καὶ σὲ κακούς, σὲ εὐσεβεῖς καὶ σὲ ἁμαρτωλούς, εἶναι συνήθως ἐξωτερικὰ κι ἔχουν σχέση μὲ ἐκδηλώσεις καὶ πράξεις ποὺ φαίνονται. Τὰ ἐσώτερα βάθη ὅμως τῆς καρδιᾶς τοῦ καθενὸς γνωρίζει μόνο ὁ Θεός.
Μπορεῖ οἱ ἄνθρωποι νὰ καταδικάζουν κάποιον σὰν ἁμαρτωλό, ἀλλὰ μέσα στὴν ψυχή αὐτοῦ μπορεῖ νὰ συντελεῖται μιὰ ἀδιόρατη ἀλλαγή, μιὰ πάλη ποὺ τὸν ὁδηγεῖ στὴν ὑπερινίκηση τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ του.
Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος, ἁμαρτωλὸς κατὰ τὴν κρίση τῶν πολλῶν, ἀλλὰ ποὺ μέσα του συντελέσθηκε μιὰ βαθειὰ τομή, εἶναι ὁ Ζακχαῖος τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Ἦταν ἀρχιτελώνης καὶ πλούσιος∙ πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι εἶχε ἐνοικιάσει τοὺς φόρους καὶ δασμοὺς τῆς περιοχῆς καὶ κέρδιζε πολλὰ χρήματα ἀπομυζῶντας τὸ λαό, δεδομένου ὅτι δὲν ἦταν καθορισμένο μὲ νόμο τὸ ὕψος τῶν φόρων.
Ὁ Χριστός σταματᾶ μπροστὰ στὸν ἀρχιτελώνη, ποὺ εἶχε ἀνέβει στὴν συκομωρέα, καὶ τοῦ ἀπευθύνει τὸν λόγο: «Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα∙ γιατὶ σήμερα θὰ μείνω στὸ σπίτι σου». Ἡ ἀντίδρασή του ὑπῆρξε ἄμεση∙ «ἔσπευσε νὰ κατεβεῖ καὶ τὸν ὑποδέχτηκε μὲ χαρά».
Ἡ ἀρχικὴ ἐπιθυμία τοῦ Ζακχαίου μεταβάλλεται τώρα σὲ χαρὰ γιὰ τὴν συνάντηση μὲ τὸν Χριστό. Καὶ σὲ λίγο ἡ χαρὰ αὐτὴ ἐκδηλώνεται ὄχι μὲ λόγια, ἀλλὰ μὲ μιὰ ἔμπρακτη μετάνοια: «Ἰδού, τὴν μισὴ περιουσία μου, Κύριε, τὴν μοιράζω στοὺς πτωχοὺς καὶ ἐὰν ἀδίκησα κανέναν, τοῦ ἐπιστρέφω τὸ τετραπλάσιο». Τὸ μέτρο τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας φαίνεται ἀπὸ τὸ πόσο εἶναι πρόθυμος ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀποχωριστεῖ ἀπ’ αὐτὰ ποὺ τὸν κρατοῦν σφικτὰ στὴ γῆ, εἴτε αὐτὰ εἶναι χρήματα, εἴτε εἶναι δύναμη καὶ ἐξουσία. Μόνο ὅποιος βρεῖ κάτι καλύτερο ἀπ’ ὅλα αὐτὰ, συνειδητοποιεῖ τὴν σχετικότητά τους καὶ τὰ ἀποχωρίζεται. Ὁ Ζακχαῖος βρῆκε τόν Χριστό καί τήν σωτηρία πού ἐκεῖνος προσφέρει.
