Μητρόπολη Κερκύρας: Ελευθερία και Δικαιοσύνη
Στις ἡμέρες μας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μᾶς ἀπασχολεῖ ἰδιαιτέρως τό ζήτημα τῆς ἐλευθερίας.
Πόσο ἐλεύθεροι εἴμαστε στὴν ἐθνικὴ καὶ συλλογική μας ζωὴ ὅταν ἄλλοι καθορίζουν, ἔστω καὶ μὲ τὴν σύμφωνη γνώμη μας, τὴν πορεία μας; Πόσο ἐλεύθεροι εἴμαστε στὴν διαπροσωπική μας ζωή, ὅταν οἱ βιοτικὲς μέριμνες μᾶς κάνουν νὰ μὴν ἔχουμε χρόνο; Πόσο ἐλεύθεροι εἴμαστε στὸν ἑαυτό μας, ὅταν βλέπουμε τὰ πάθη μας νὰ μᾶς ταλαιπωροῦν καὶ νὰ μὴν μποροῦμε συχνὰ νὰ ἀντιταχθοῦμε στὸν ἐγωισμό μας; Καὶ μπορεῖ ἡ ἀσκητικὴ καὶ πνευματικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας νὰ συστήνει ὑπομονή, προσευχὴ καὶ ἐμπιστοσύνη στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, κατὰ πόσον ὅμως ὑπάρχει ἡ δυνατότητα ἐντὸς μας νὰ χαράξουμε καινούριες πορεῖες, ποὺ θὰ ὁδηγήσουν καὶ σὲ συλλογικότερες ἀλλαγές;
Ὁ κόσμος μᾶς ὑποδουλώνει
Ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε εἰλικρινεῖς, ἡ ἐθνική, κοινωνικὴ καὶ συλλογικὴ ζωή, στὸ σύνολό της, ἐλάχιστα ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὶς δικές μας ἐπιθυμίες. Ὑπάρχει ἕνας ἐξουσιαστικὸς προκαθορισμός, ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ δεσμευτικά. Ἀκόμη καὶ κριτικὴ νὰ εἴμαστε σὲ θέση νὰ κάνουμε, ἀκόμη κι ἂν μέσα μᾶς ἐπαναστατοῦμε, πάντοτε ἔρχεται ὀπίσω ἠμῶν ὁ ἰσχυρότερος ἠμῶν ποὺ ἀποφασίζει γιά μας καὶ χρησιμοποιεῖ τὰ ποικίλα ὄργανα μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἔχει πλαισιώσει τὸ πολιτισμικὸ σύστημα τὸ ὁποῖο ἐξυπηρετεῖ τὴν παγκόσμια πορεία καὶ ὁδηγεῖ τὰ πράγματα στὶς κατευθύνσεις ποὺ θέλει, μὲ προσαρμογὲς ἐκεῖ ὅπου κρίνει καὶ ὅταν κρίνει ὅτι τὰ πράγματα ἔχουν ξεπεράσει τὶς ἀντοχὲς τῶν πολλῶν.
Ἡ ἀφιέρωση στή δικαιοσύνη
Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἐπισημαίνει εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νὰ συσστρατεύεται. Ἀφοῦ ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τὸν ζυγὸ τῆς ἁμαρτίας σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο, καλεῖται νὰ ἀφιερώσει τὴν ζωή του σὲ μίαν ἄλλη δουλεία, αὐτὴ τῆς δικαιοσύνης. Μόνο ποὺ αὐτὴ τελικὰ δὲν εἶναι ὑποδούλωση, ἀλλὰ ἀγώνας χαρᾶς καὶ ζωῆς, ποὺ νοηματοδοτεῖ τὴν πορεία μας στὸν κόσμο. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπισημαίνει χαρακτηριστικά: «ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας ἐδουλώθητε τῇ δικαιοσύνῃ» (Ρωμ. 6, 18). Τί σημαίνει δικαιοσύνη καὶ πῶς αὐτὴ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἁμαρτία;
Ἡ ἀγάπη καί ἡ ἤρεμη συνείδηση
Ἡ δικαιοσύνη εἶναι χαρακτηριστικό τοῦ Θεοῦ. Δίκαιος λοιπόν γίνεται ὅποιος ἀγαπᾶ τόν Θεό καί τήν εἰκόνα Του πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Δίκαιος γίνεται ἐκεῖνος πού ἡ συνείδησή του δέν τόν ἐλέγχει γιά κάτι κακό. Ἡ συνείδηση εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο. Εἶναι ἡ φωνὴ ἐκείνη ποὺ ὑπενθυμίζει τὴν παρουσία τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ μέσα στὴν ἀνθρώπινη καρδιά. Ὅσο κι ἂν ἡ ἁμαρτία ἐπιχειρεῖ νὰ φιμώσει τὴν συνείδηση, αὐτὴ δὲν νικιέται. Πάντοτε ὑπενθυμίζει στὸν ἄνθρωπο ποῦ καὶ πόσο εἶναι ἀληθινός. Γι’ αὐτὸ καὶ διαπιστώνουμε, ἰδιαιτέρως στὴν ἐποχή μας, τὸ ἀνθρώπινο ἀνικανοποίητο. Τὶς ψυχολογικὲς δυσκολίες ποὺ ἀντιμετωπίζει ὁ ἄνθρωπος. Τοὺς φόβους καὶ τὶς ἀνεπάρκειες. Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἐνδόμυχα ἔχει ἔργα, λογισμούς, ἐπιθυμίες ποὺ τὸν κάνουν νὰ ντρέπεται καὶ ἡ συνείδησή του τὸν ἐλέγχει. Καὶ ἡ ντροπὴ ἔχει νὰ κάνει τόσο μὲ τὸ Θεό, γιὰ τὴν ἁμαρτία, ὅσο καὶ μὲ τὴν κοινωνία, γιὰ τὴν ὅποια ἀνομία, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν πλησίον, γιὰ πράξεις ἢ παραλείψεις στὴν ἀγάπη, ὅπως ἐπίσης καὶ γιὰ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό, γιὰ τὶς ἀνεπάρκειες καὶ τὶς ἀποτυχίες του. Δίκαιος εἶναι αὐτός πού ἀγαπᾶ καί νιώθει ὅτι παλεύει καί νικᾶ μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ τίς ἁμαρτίες του. Τότε δέν ἀδικεῖ τούς ἄλλους καί νιώθει τή γαλήνη τῆς ἀγάπης.
Ὅταν ὁ κόσμος μιλᾶ γιὰ δικαιοσύνη ἔχει στὸ νοῦ τοῦ τὸν θεσμό, τὰ δικαστήρια, τοὺς νόμους. Ἢ ἔχει στὸ νοῦ τοῦ τὸ τί εἶναι δίκαιο καὶ τί εἶναι ἄδικο σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στὰ ἀνθρώπινα πράγματα καὶ μέτρα. Γιὰ τὴν πίστη δικαιοσύνη σημαίνει νίκη κατὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ ζωὴ μέ τόν Θεὸ καὶ κατὰ τὸ θέλημά Του. Ἤρεμη συνείδηση καὶ ἀγώνας ἐν ταπεινώσει προσφορᾶς στὸν πλησίον. Ἔτσι ἔρχεται ὁ ἁγιασμὸς μας μέσα στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ τὴ δικαιοσύνη, ἂν τὴν ἐπιλέξουμε καὶ συσστρατευθοῦμε στὸν ἀγώνα γιὰ νὰ τὴν ζήσουμε, τότε καμία ἀνθρώπινη ἐξουσία δέν θά μπορέσει νά μᾶς ἐπιβάλει το θέλημά της ὑποτάσσοντας τήν καρδιά μας. Γιατί ἐκεῖ βρίσκεται τό πρόβλημα. Ἄν χάσουμε τήν ἐλευθερία τῆς καρδιᾶς, ὅσο ἐλεύθεροι κι ἄν εἴμαστε ἐξωτερικά, τίποτα δεν κάνουμε. Ἄς προσπαθήσουμε λοιπόν γιά τή δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐλευθερία τῆς καρδιᾶς μας. Ἀμήν.
