Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρίας: Ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα του Πόρου
Η ιστορική Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρίας φωλιάζει στις πευκόφυτες πλαγιές του Πόρου.
Στην είσοδο της Μονής υπάρχει πηγή με γάργαρο νερό, το οποίο λέγεται πως είναι θαυματουργό και θεραπευτικό. Σε αυτή την πηγή οφείλει και τo όνομά της η Μονή.
Το κτίσμα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής των νησιών. Χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και ανεγέρθηκε από τον Μητροπολίτη Αθηνών Ιάκωβο, το έτος 1720, σε μια καταπράσινη τοποθεσία στην πλαγιά του λόφου, σε ένα υπέροχο γραφικό τοπίο.
Ο Μητροπολίτης Αθηνών Ιάκωβος, επισκέφθηκε το προϋπάρχον Μοναστήρι των Ταξιαρχών, το οποίο πιθανιολογείται ότι χρονολογείται τον 14ο αιώνα, ήπιε νερό απο την παραπλήσια πηγή, και θεραπεύθηκε από την χρόνια λιθίαση απο την οποία έπασχε. Έτσι, από ευγνωμοσύνη προς την Παναγία, αποφάσισε να ιδρύσει και το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής.
Η Μονή χαρακτηρίσθηκε ως σταυροπηγιακή με σιγίλλιο του Πατριάρχη Παϊσίου Β’, το οποίο ανανέωσε ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ τον Μάρτιο του 1798.
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, στη Μονή δόθηκαν με τουρκικά φιρμάνια προνόμια και ελευθερίες στη Μονή. Επί σειρά ετών αποτέλεσε και τόπο μυστικών συναντήσεων των αγωνιστών της περιοχής για την οργάνωση του κατά θάλασσα αγώνα.
Με τα καράβια τους, και χωρίς να κινούν τις υποψίες των Τούρκων ο Μιαούλης, ο Τομπάζης, ο Αποστόλης από τα Ψαρά, κρύβονται πίσω από τους δυνατούς τοίχους της Μονής και οργανώνουν τον αγώνα τους.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, κατά τήν περίοδο της Επανάστασης του 1821, Αγιορείτες μοναχοί από την Μονή Διονυσίου κατέφυγαν στο Μοναστήρι με σκοπό να διασώσουν θησαυρούς της μονής και παρέμειναν φιλοξενούμενοι επί μία διετία.
Η προσφορά της Μονής στην Επανάσταση του 1821, αλλά στην τοπική κοινωνία στη σύγχρονη ιστορία, είναι αξιομνημόνευτη.
Το τέμπλο του ναού είναι έργο του 17ου αιώνα, ενώ η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, είναι έργο του Ιταλού ζωγράφου Τσέκολι, καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών.
Στο εσωτερικό της προκαλούν το ενδιαφέρον πολλά στοιχεία, με κυριότερα τον επισκοπικό θρόνο και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 17ου αιώνα.
Στο ισόγειο του μοναστηριού διατηρούνται τα αρχικά κελιά και οι αρχικοί ειδικοί χώροι, ενώ στον όροφο υπάρχουν τα μεταγενέστερα κελιά με τους χώρους της τραπεζαρίας και μαγειρείου.
Η Μονή περιβάλλεται από ψηλό τοίχο και έχει μία κύρια πύλη και πολεμίστρες στην κορυφή της. Το Καθολικό της είναι αρχιτεκτονικού τύπου βασιλική με τρούλο.
Σήμερα, η Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρίας έχει εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού.
