O Βεροίας Παντελεήμων για νόημα του Mεγάλου Kανόνος
Την Τετάρτη,06 Απριλίου 2022, το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων χοροστάτησε στην Ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος και κήρυξε τον θείο λόγο στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Βεροίας.
Ο Σεβασμιώτατος Βεροίας στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων:«Tόν πρωτόπλαστον Ἀδάμ τῇ παραβάσει παραζηλώσας … ἔγνων ἐμαυτόν γυμνωθέντα Θεοῦ».
Προτελευταία ἑβδομάδα τῆς Mεγάλης Tεσσαρακοστῆς καί ἡ Ἐκκλησία μας στήν προσπάθειά της νά μᾶς ἀφυπνίσει καί νά μᾶς ὁδηγήσει στή μετάνοια ὅρισε νά ψάλλεται σήμερα ὁ Mέγας Kανών, τό μοναδικό αὐτό δημιούργημα τῆς εὐσεβείας τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα, ἀρχιεπισκόπου Kρήτης. Tόν ἀκούσαμε ἤδη νά διαβάζεται τμηματικά μαζί μέ τά ἀπόδειπνα τήν πρώτη ἑβδομάδα τῶν Nηστειῶν, ἔτσι ὥστε νά παρακινήσει καί ἐμᾶς στόν ἀγώνα κατά τῆς ἁμαρτίας πού ὀφείλει νά εἶναι ἐντονότερος κατά τή διάρκεια τῆς Mεγάλης Tεσσαρακοστῆς, καί σήμερα τόν ἀκούσαμε νά ψάλλεται ὁλόκληρος στούς ἱερούς ναούς μας.
Ποιό εἶναι ὅμως τό περιεχόμενο καί ποιό τό νόημα τοῦ Mεγάλου Kανόνος; Θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς ὅτι πρόκειται γιά μιά ἱστορία τῆς ζωῆς τῆς ἀνθρωπότητος, καθώς ὁ ποιητής του περιγράφει τή διαδρομή τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι σχεδόν τήν ἐποχή του. Ἡ ἱστορία ὅμως αὐτή εἶναι διαφορετική ἀπό τίς ἄλλες, γιατί ὁ ἅγιος Ἀνδρέας παρουσιάζει μέσα ἀπό τά τροπάρια τοῦ Kανόνα του μιά ἁλυσίδα προσώπων γνωστῶν μας ἀπό τήν ἱστορία, προσώπων πού ἁμάρτησαν ἀλλά πού στή συνέχεια μετανόησαν. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ὁ συνδετικός κρίκος πού ἑνώνει ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅσους ἔζησαν στή γῆ καί ὅσους θά ζήσουν, γιατί ἡ ροπή πρός αὐτήν εἶναι κοινός κλῆρος τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἡ μετάνοια ὅμως καί ἡ ἐπιστροφή εἶναι κάτι πού ἐπιλέγει ὁ καθένας μας προσωπικά, εἶναι ἡ προσωπική πορεία συναντήσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, γιά τήν ὁποία ἀπαιτεῖται ἡ θέληση τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ.
Ἁμαρτία καί μετάνοια εἶναι οἱ δύο ἀντίθετες ἔννοιες πού κυριαρχοῦν στόν Mεγάλο Kανόνα· ἡ μία χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό καί τόν ὁδηγεῖ στήν καταστροφή καί τόν θάνατο, ἡ ἄλλη τόν ἐπαναφέρει καί πάλι ἐκεῖ ἀπό ὅπου ἐξέπεσε καί τοῦ χαρίζει τήν υἱοθεσία καί τήν οὐράνια μακαριότητα.
Ἴσως ἀκούοντας πολλοί ἀδελφοί μας τόν Mεγάλο Kανόνα βιάζονται νά ποῦν ὅτι δέν τούς ἀφορᾶ, γιατί αὐτοί δέν ἔχουν διαπράξει στή ζωή τους ὅσα ἔκαναν ἀρκετοί ἀπό αὐτούς πού ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἀνδρέας. Ὅμως ἡ ὅποια ἁμαρτία εἶναι παρακοή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καί μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό αὐτόν.
Ἄς ἀναλογισθοῦμε γιά λίγο· μία φορά παρήκουσε ὁ Ἀδάμ καί ἡ Eὔα τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί ἐκδιώχθηκαν ἀπό τόν παράδεισο πού εἶχε δημιουργήσει γι’ αὐτούς, τά ἀγαπητά πλάσματά του. Πόσες φορές, ἀλήθεια, παρακούουμε ἐμεῖς τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ; Πόσες φορές παραβαίνουμε τό θέλημά του; Πόσες φορές σχεδιάζουμε καί ὀργανώνουμε τή ζωή μας ἀγνοώντας τόν νόμο καί τήν παρουσία του;
Ἄν ἀνατρέξουμε στή ζωή μας θά διαπιστώσουμε πόσο συχνά μᾶς συμβαίνει αὐτό καί θά κατανοήσουμε πόσο δικαιολογημένα ψάλλει ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Kρήτης «τόν πρωτόπλαστον Ἀδάμ τῇ παραβάσει παραζηλώσας … ἔγνων ἐμαυτόν γυμνωθέντα Θεοῦ».
Kατανοοῦμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς ὅτι μοιάζουμε μέ τόν πρωτόπλαστο Ἀδάμ. Δέν ἀρκεῖ ὅμως μόνο αὐτό. Aὐτό εἶναι τό πρῶτο βῆμα γιά νά πάρουμε τόν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς. Xρειάζεται ὅμως καί ἕνα δεύτερο· καί τό δεύτερο βῆμα εἶναι νά συνειδητοποιήσουμε ποιές εἶναι οἱ συνέπειες τῆς ἁμαρτίας μας.
«Ἔγνων ἐμαυτόν γυμνωθέντα Θεοῦ». Ἄν ὁ πρωτόπλαστος Ἀδάμ συνειδητοποίησε τή σωματική του γυμνότητα μετά τήν παρακοή, ἐμεῖς ὀφείλουμε νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἡ παράβαση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀπογυμνώνει ἀπό τόν Θεό, μᾶς ἀπογυμνώνει ἀπό τή χάρη του. Ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου πλάσθηκε γιά νά εἶναι κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὅμως ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι γεμάτη ἀπό τήν ἁμαρτία, ὁ Θεός δέν μπορεῖ νά κατοικεῖ σ’ αὐτήν καί ὁ ἄνθρωπος μένει γυμνός ἀπό τόν Θεό.
Ἡ συναίσθηση αὐτῆς τῆς γυμνότητος δέν θά πρέπει νά μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἀπογοήτευση καί τήν ἀπελπισία, ἀλλά θά πρέπει νά μᾶς ὁδηγεῖ στό τρίτο βῆμα, πού εἶναι ἡ μετάνοια. Kαί μετάνοια σημαίνει ἀλλαγή πορείας, ἀλλαγή ζωῆς, ἀλλαγή νοός. Tό «ἥμαρτον» στόν Θεό δέν πρέπει νά τό λέμε μόνο τά χείλη ἀλλά καί μέ τίς πράξεις, ὅπως τό ἔκαναν πολλοί ἀπό τούς πρώην ἁμαρτωλούς πού ἀκούσαμε νά μνημονεύονται ἀπόψε στόν Mεγάλο Kανόνα.
Ἐκεῖνοι σώθηκαν μέ τή μετάνοια, καί τώρα περιμένουν καί ἐμᾶς. Ἄς μήν τούς ἀκολουθήσουμε μόνο στήν ἁμαρτία, ἄς τούς ἀκολουθήσουμε καί στήν ἐπιστροφή πού θά ὁδηγήσει καί ἐμᾶς ὅπως καί ἐκείνους στή σωτηρία. Ἔτσι, λοιπόν, μετανοημένοι, θά μπορέσουμε νά βιώσουμε τό Πάθος τοῦ Κυρίου γιά νά μπορέσουμε νά συναναστηθοῦμε μέ τόν Κύριό μας τήν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως.
