Τιμή στην Παναγία την Αρβανίτισσα στον Σάκκο Ορεστιάδος – Μνήμη, πίστη και παράδοση των Αρβανιτών της Θράκης
Στο χωριό Σάκκος, λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Ορεστιάδας, τελείται κάθε χρόνο, τη δεύτερη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ενοριακό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου προς τιμήν της Παναγίας της Αρβανίτισσας.
Από το 2014, ο ναός φιλοξενεί πιστό αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας από τη Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους, το οποίο αποτελεί πολύτιμο ιερό κειμήλιο και σημείο αναφοράς για εκατοντάδες πιστούς που προσέρχονται ευλαβικά για να προσκυνήσουν.
Η τιμή στην Παναγία την Αρβανίτισσα συνδέεται βαθιά με την ιστορική μνήμη των αρβανίτικων πληθυσμών της Θράκης. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, ιδιαίτερα από τον 16ο αιώνα, χριστιανοί Ηπειρώτες, πετράδες στο επάγγελμα, μετανάστευσαν προς την περιοχή της Αδριανούπολης για να εργαστούν ως τεχνίτες στην κατασκευή δημόσιων κτηρίων. Παρότι εγκαταστάθηκαν μόνιμα σε οικισμούς γύρω από την πόλη, διατήρησαν την πίστη, τη γλώσσα (αρβανίτικα), τα ήθη και τα έθιμά τους, παραμένοντας πιστοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στην ελληνική τους ταυτότητα.
Ορισμένοι από αυτούς εγκαταστάθηκαν σε χωριά όπως το Μεγάλο και το Μικρό Ζαλούφι στην Ανατολική Θράκη, και, δυτικά του ποταμού Έβρου, στα Πετρωτά και τους Πετράδες. Μετά τη Συνθήκη των Μουδανιών το 1922, εκδιώχθηκαν ως πρόσφυγες και εγκαταστάθηκαν σε χωριά του Νομού Έβρου, όπως η Κλεισσώ, ο Σάκκος, το Χειμώνιο, το Ρήγιο, αλλά και σε μικτούς οικισμούς όπως η Καβύλη, το Θούριο και τα Δίκαια, μεταφέροντας μαζί τους τα ιερά κειμήλια και τις εικόνες των ναών τους. Ο σημερινός αρβανίτικος πληθυσμός της ευρύτερης περιοχής Ορεστιάδας εκτιμάται στις 3.000–4.000 ανθρώπους.
Στο πλαίσιο αυτής της πνευματικής και ιστορικής συνέχειας, την Κυριακή Β΄ Ματθαίου, 22 Ιουνίου ε.ε., ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός προέστη της Θείας Λειτουργίας και ευλόγησε τους άρτους, ενώ τον θείο λόγο κήρυξε ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Δαδιάς, Αρχιμ. Θεοφύλακτος Βασιλάκος, με επίκαιρη αναφορά στο ευαγγελικό ανάγνωσμα.
Προ της απολύσεως, ο Σεβασμιώτατος εξήρε την ευλάβεια, το ήθος και το φρόνημα των αρβανιτών της περιοχής, υπογραμμίζοντας τη σταθερή τους αφοσίωση στην Παναγία, που σκεπάζει, ενισχύει και προστατεύει τον λαό της σε κάθε εποχή. Επεσήμανε επίσης τη συμβολή τους στην κοινωνική και πνευματική πρόοδο του τόπου.
