H σιωπή είναι Χριστός
Του Αρχιμ. Νεκτάριου Πόκκια, Ηγούμενου της Ι. Μονής Θάρρι Ρόδου
Λένε πολλοί άνθρωποι ότι η εποχή που ζούμε είναι πληθωρική, πλούσια σε λόγο, σε πληροφόρηση, σε ενημέρωση, σε επικοινωνία. Το διαδίκτυο, τα τελευταία χρόνια, έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και στο πιο απομακρυσμένο σπίτι, όπως συνέβη πριν πολλά χρόνια με την τηλεόραση. Το αποτέλεσμα είναι κάθε άνθρωπος, από τον πιο μικρό έως τον πιο μεγάλο, να έχει άποψη σε κάθε θέμα, να κρίνει οποιονδήποτε, να εκφέρει γνώμη επί παντός επιστητού, χωρίς περίσκεψη και υγιή προβληματισμό. Παντού διαβάζεις ή ακούς λόγους πομπώδεις, κενούς περιεχομένου, όμως, πολλές φορές. Έτσι αυτό το χρηστικό εργαλείο -ο λόγος – εκτρέπεται σε ειρωνία, ύβρη, εμπαιγμό και καταλήγει σε πικρόχολα σχόλια.
Τότε τα αποτελέσματα είναι δυσάρεστα. Στενοχωριέσαι, αλλά δεν μπορείς να διορθώσεις αυτά που είπες, επαληθεύοντας την αρχαία ρήση που λέει ότι «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει».
Σ’ όλα αυτά υπάρχει μία άλλη συμπεριφορά, υγιής, συνετή και ήπια. Είναι η σιωπή. Το να σιωπά κανείς σε πολλές στιγμές της ζωής μας δεν σημαίνει οπωσδήποτε αδιαφορία ή αδράνεια. Έλεγε ο μακαριστός αγιορείτης μοναχός Μωυσής, ότι η σιωπή είναι ένας τρόπος συμπεριφοράς που αντιτάσσει την προσεγμένη ολιγολογία και απορρίπτει την φλυαρία, επαληθεύοντας άλλη μία αρχαία ρήση που λέει «των φρονίμων, ολίγα».
Σήμερα, οι άνθρωποι της σιωπής σπανίζουν. Δεν συνηθίζουμε να τους βλέπουμε στη θορυβώδη κοινωνία μας, γιατί απλά ο εκκωφαντικός καθημερινός θόρυβος δεν αφήνει να τους ανακαλύψουμε. Αυτοί όμως οι άνθρωποι είναι πάντα χαρούμενοι. Ζουν με τη ψυχή τους γεμάτη από ησυχία και ηρεμία. Στοχάζονται απλά χωρίς εγωισμό και ομιλούν μόνο όταν έχουν να καταθέσουν κάτι σημαντικό.
Για την αξία της σιωπής μίλησαν και έγραψαν πολλοί Πατέρες. Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος τονίζει πως ο Λόγος του Θεού προήλθε από τη σιγή. Τα μυστήρια του Θεού κατανοούνται καλύτερα σιωπηρά. Επίσης, την Μεγάλη Εβδομάδα, όταν ο Ιησούς οδηγείται στο μαρτύριο, μάς δημιουργεί έκπληξη όταν κρατάμε τις συνόψεις να ακούμε την έκφραση: «Ὁ δέ Ιησούς εσιώπα». Δεν σιωπούσε γιατί δεν είχε κάτι να πει, αλλά σιωπούσε γιατί έβλεπε το αποτέλεσμα, ότι δηλαδή ο θεïκός Του λόγος δεν θα ωφελούσε κανένα εκείνη τη στιγμή.
Όταν στη πρόκληση απαντά κανείς με σιωπή, ταπεινώνει την οργή και σβήνει τον θυμό. Ο Άγιος Αρσένιος έλεγε πάντα: «Μετάνοιωσα που μίλησα, όχι όμως που σιώπησα». Ένας άλλος σοφός έλεγε ότι ο Θεός έδωσε στον κάθε άνθρωπο δύο αυτιά και ένα στόμα περισσότερο για να ακούει και λιγότερο για να ομιλεί.
Κι όμως, οι άνθρωποι σήμερα έχουν συνηθίσει να βιώνουν άλλα πράγματα. Θεωρούν φυσική κατάσταση την γκρίνια. Μάλιστα, στα μάτια τους, αυτός που κάνει όλο φασαρίες και δημιουργεί προβλήματα φαίνεται ότι είναι ευφυής και δυναμικός γι’ αυτό δεν μπορούν οι άλλοι να τον καταλάβουν. Άλλοι, πάλι, με τα παραπανίσια λόγια πιστεύουν ότι θα πείσουν και θα μεταστρέψουν τη σκέψη κάποιων, όμως, «τα πολλά λόγια είναι φτώχεια».
Ο Άγιος Αντώνιος λέει ότι στη σιωπή κρύβεται το βάθος της προσευχής. Η προσευχή είναι ένας αλάλητος στεναγμός της καρδιάς. Γι’ αυτό οι ωραιότερες προσευχές είναι οι σιωπηλές.
Μήπως, τελικά, με τους σύγχρονους ρυθμούς που μάθαμε να ζούμε πρέπει να φρενάρουμε λίγο; Είναι μεγάλη ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε την αξία της ησυχίας και της σιωπής, έστω και λίγα λεπτά της ώρας κάθε μέρα. Αν δοκιμάσουμε να το κάνουμε αυτό και πετύχουμε τότε θα αποβάλλουμε σιγά σιγά και την σύγχρονη ασθένεια της εποχής μας που λέγεται «άγχος».
Έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι ότι η σιωπή είναι χρυσός. Μπορούμε να δούμε όμως και την άλλη εκδοχή της. Ότι η σιωπή είναι Χριστός! Πηγάζει από τον πλούτο της καρδιάς μας.
Μετά από αυτά τα απλά, είμαστε έτοιμοι να δώσουμε εξετάσεις στο μάθημα της σιωπής; Αν το περάσουμε, σίγουρα θα ωφεληθούμε!
