Μεταξύ δύο επετείων
Ομήνας Μάιος έχει στις ημέρες του δύο θλιβερές επετείους, με κοινό παρονομαστή∙ το θύμα και τον θύτη. Η Ελληνορθόδοξη Ρωμιοσύνη δεινοπάθησε και τις δύο φορές στα χέρια των Τούρκων.
Του π. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ* από την εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια
Πριν από αιώνες στην πρώτη περίπτωση, τον προηγούμενο αιώνα στη δεύτερη. Τα γεγονότα ανήκουν στην έρευνα των ιστορικών και, ανάλογα με τα αποθέματα αντικειμενικότητας που εκείνοι διαθέτουν, καταγράφουν και εξάγουν συμπεράσματα. Μένει, τις περισσότερες φορές, ένα «γιατί». Ο άνθρωπος, αν και δημιουργικό ον και με θεόθεν τα δώρα της λογικής και του αυτεξουσίου προικισμένο, δεν τα διαχειρίζεται με σωφροσύνη, δεν σέβεται τον συνάνθρωπο, δεν διεκδικεί αυτό που δεν του ανήκει. Ερωτήματα στα οποία η ανθρωπότητα ψάχνει να βρει την απάντησή τους μέσα από πολέμους, αντεγκλήσεις, εγκλήματα.
29 Μαΐου 1453: Η του Κωνσταντίνου πόλη, έπειτα από πορεία αιώνων, αλλάζει χέρια εξουσίας και συμπαρασύρει μια ολόκληρη αυτοκρατορία. Ποδοπάτησαν κατακτήσεις και κάθε έννοια δικαίου. Αρχισε ένας αγώνας όχι ενάντια σ’ έναν δυνάστη αλλά σε μια ολόκληρη ιδεολογία. Η οπισθοδρόμηση πια παλεύει με την πρόοδο. Η ανεξιθρησκεία, με τον βίαιο εξισλαμισμό. Η δικαιοσύνη, με το άδικο. Ο πολιτισμός, με το ένστικτο. Η μάχη αυτή θα διαρκέσει αιώνες τέσσερις. Εκτοτε γενιές επί γενεών θα έρθουν και θα φύγουν χωρίς να αναπνεύσουν ελεύθερο αέρα και έχοντας πάντα την υποταγή σ’ έναν αλλόθρησκο και απολίτιστο κατακτητή. Αυτόν που ήθελε να θέσει τη σφραγίδα του με τον γενιτσαρισμό και τον βίαιο εξισλαμισμό, επιδιώκοντας έτσι πλήρη υποταγή έως αποταγή εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης. Οσο πιο σκληρή γίνονταν η στάση του τόσο η αντίδραση μεγάλωνε και ο πόθος για λευτεριά από όραμα περνούσε στο στάδιο της αντίστασης, για να γίνει νίκη, παλιγγενεσία, ελευθερία. Αποτέλεσμα, να είμαστε ανεξάρτητοι και να μπορούμε να μετράμε τις ημέρες μας χωρίς δεσμά εθνικά, θρησκευτικά, κοινωνικά. Αυτός ήταν ο πόθος των προγόνων μας, αυτός ο σκοπός του αγώνα τους, αυτό το αποτέλεσμα του κόπου τους. Επρεπε η συνείδηση των Ελλήνων να ξεσηκωθεί εντός και εκτός της χώρας, και οι καρποί δεν άργησαν να έρθουν.
19 Μαΐου: Ενα έγκλημα που έγινε σε διάφορα χρονικά στάδια, με αποκορύφωμα την περίοδο 1916-1923, και αφορούσε τον Ποντιακό Ελληνισμό. Ξεπερνούν τα 350.000 τα θύματα. Σφαγές, λεηλασίες, βιασμοί ήταν η προσφιλέστατη τακτική των Τούρκων, προκειμένου να κάνουν το θέλω τους. Η θλίψη δεν έρχεται, προκειμένου να μας οδηγήσει στην παραδοχή ότι φύγαμε και χάσαμε. Οχι! Αρχοντικές πόλεις, εκκλησιές και κληρικοί παντός βαθμού, σχολεία, δάσκαλοι και μαθητόκοσμος, έμποροι και καταστήματα παραδόθηκαν στην τουρκική μανία.
Οι μέχρι τότε υπερήφανοι σ’ όλα τους Πόντιοι πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, κουβαλώντας έναν ολόκληρο πολιτισμό που περικλείει έθιμα, Ιστορία, πίστη, χορό. Υπάρχουν ολοκάθαρα οι συντεταγμένες της Γενοκτονίας, όσο και αν οι Τούρκοι υποστηρίζουν τα αντίθετα. Βίασαν, βασάνισαν, σκότωσαν ανθρώπους και Ιστορία. Εδώ είναι που η ησυχία συγκρούεται με τον πόλεμο, η λογική με τον φανατισμό και ο ρεαλισμός με τα οράματα. Το αποτέλεσμα δεν τιμά αυτούς που θέλουν να γίνουν μέλος και μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Ηταν και παραμένουν το φόβητρο της τοπικής γεωπολιτικής. Ο εθνικισμός και ο φανατισμός είναι κακοί σύμβουλοι προκειμένου να κατακτηθούν όχι μόνο γη αλλά και σώμα. Ας μην αφήσουμε τη λήθη να μας ακουμπήσει στο ελάχιστο. Διατηρώντας τη μνήμη μας ζωντανή, δεν θα επιτρέψουμε μελλοντικές αλώσεις και γενοκτονίες.
*Θεολόγος, διδάσκων Πανεπιστημίου Πειραιώς για την εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια
