Καισαριανής Δανιήλ: «Ίνα μη εκλίπη η πίστις σου»
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
α´. Η πίστη των Ισραηλιτών στον αληθινό Θεό δοκιμάστηκε σκληρά την περίοδο από την απελευθέρωσή τους από την δουλεία των Αιγυπτίων μέχρι την εξορία στην Βαβυλώνα. Ο Θεός για να βοηθήσει τους Ισραηλίτες να μείνουν σταθεροί και εδραίοι στην πίστη τους και να μην εγκαταλείψουν τον αληθινό Θεό, ανέδειξε τους Προφήτες που κατήγγειλαν την ειδωλολατρία (Ωσηέ β΄, 7-15, Ιερεμίου β΄, 5-13), που καταργούσε την αποκλειστική πίστη στον Θεό, την τυπολατρία (Αμώς ε, 21), που περιόριζε θανάσιμα τις απαιτήσεις της πίστεως και καλλιεργούσε την αναζήτηση της σωτηρίας με την ισχύ των όπλων και όχι με την δύναμη του Θεού (Ωσηέ α΄, 7, Ησαΐου λα΄, 1 και εξής). Η ειδωλολατρία και η τυπολατρία απειλούσαν την εμπιστοσύνη των Ισραηλιτών στον αληθινό Θεό και τους παραπλανούσαν για να δείχνουν εμπιστοσύνη σε ανύπαρκτους θεούς ή αβέβαιες εγκόσμιες δυνάμεις.
β´. Ο Ησαΐας υπήρξε ο πιο επιφανής από τους κήρυκες αυτής της πίστεως στον Θεό (Ησαΐου λ, 15). Ανακαλεί τον βασιλιά Άχαζ να αποβάλει τον φόβο και να επιδείξει την ήρεμη εμπιστοσύνη προς τον Θεό (Ησαΐου ζ΄ 4-9, η΄, 5-8), που θα τηρήσει τις υποσχέσεις Του προς τον οίκο του Δαβίδ (Β΄ Βασιλειών 7 και Ψαλμού 88, 21-38). Εμπνέει στον βασιλιά Εζεκία την πίστη που θα επιτρέψει στον Θεό να σώσει την Ιερουσαλήμ (Δ΄ Βασιλειών ιη΄- κ΄) .
γ´. Η πίστη των Ισραηλιτών απειλήθηκε ιδιαίτερα κατά την άλωση της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα και την εξορία τους στην Βαβυλώνα. Ο Ισραήλ «πτωχός και ενδεής» (Ησαΐου μα΄, 17), κινδύνευε να αποδώσει την ταλαιπωρία του στην αδυναμία του Θεού να τους προστατέψει από τους εχθρούς τους και να στραφεί προς τους θεούς της νικήτριας Βαβυλώνας. Οι Προφήτες τότε διακήρυτταν την παντοδυναμία του Θεού του Ισραήλ (Ιερεμίου λθ΄, 27, Ιεζεκιήλ λθ΄, 14) που είναι ο Δημιουργός του κόσμου (Ησαΐου μ΄, 28 και εξής) και ο Κύριος της ιστορίας (Ησαΐου μα΄, 1-7 και νδ΄, 24 και εξής), ο σταθερός Βράχος του λαού Του (Ησαΐου μδ΄, 8 και ν΄, 10). Τα είδωλα δεν είναι τίποτα (Ησαΐου μδ΄, 9-20). Εκτός από τον Κύριο, δεν υπάρχει άλλος Θεός (Ησαΐου μδ΄, 6 και εξής, μγ΄, 8-12 και Ψαλμού 114, 7-11). Αντίθετα, λοιπόν, προς τα φαινόμενα, ο Κύριος αξίζει πάντοτε την απόλυτη εμπιστοσύνη του λαού Του (Ησαΐου μ΄, 31 και μθ΄, 23).
δ´. Την πίστη των Ισραηλιτών στον αληθινό Θεό απειλούσαν οι ψευδοπροφήτες που δεν τους επέτρεπαν να πειθαρχήσουν στο κήρυγμα των Προφητών και οι παράδοξες προοπτικές και δύσκολες πρακτικές που απαιτούσε η πίστη. Γι’ αυτό παρασύρονταν στην απιστία και την ειδωλολατρία.
ε´. Εξαιτίας της απιστίας των Ισραηλιτών, η πίστη γίνεται μία μέλλουσα πραγματικότητα, που θα δοθεί από τον Θεό στον λαό της Καινής Διαθήκης που είναι η Εκκλησία, σε μία κοινότητα μαθητών, που θα τους ενώνει η προσωπική τους πίστη.
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός, το αντικείμενο της πίστεως
Ο Θεός έστειλε στον κόσμο τον Υιό Του τον μονογενή και αγαπητό, με αποστολή να συγκεντρώσει σ’ ένα νέο λαό, όλους εκείνους που θα εμπιστεύονται τον Θεό σε μία άλλη πορεία. Ο Υιός Του ήρθε στην γη για να οδηγήσει τους ανθρώπους στον ουρανό και στην βασιλεία του Θεού Πατέρα. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός ζητεί από τους μαθητές Του:
α´. να πιστέψουν στον λόγο Του, όπως μαρτυρεί ο απόστολος Μάρκος: «Μετά την σύλληψη του Ιωάννη, ο Ιησούς ήρθε στην Γαλιλαία και κήρυττε το χαρμόσυνο μήνυμα για την βασιλεία του Θεού. Έλεγε: Συμπληρώθηκε ο καθορισμένος καιρός κι έφτασε η Βασιλεία του Θεού, μετανοείτε και πιστεύετε στο χαρμόσυνο αυτό μήνυμα» (Μάρκου α΄, 14-15). Στην παραβολή του σπορέως, ο Κύριος ανέδειξε εκείνους «που ακούουν τον λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον φυλάσσουν μέσα τους και καρποφορούν με υπομονή» (Λουκά η΄, 15).
β´. να πιστέψουν στα θαύματά Του, που δείχνουν την ταυτότητά Του, την προέλευσή Του, την αποστολή Του, την δύναμή Του και όλα τα θεϊκά προσόντα Του. Γι’ αυτό απευθύνθηκε σε όσους ήταν διστακτικοί, λέγοντας: «Αν δεν κάνω τα έργα του Πατέρα μου, μη με πιστεύετε. Αν όμως τα κάνω, ακόμα κι αν δεν πιστεύετε σ’ εμένα, πιστέψτε τουλάχιστον στα έργα. Έτσι, θα μάθετε και θα αναγνωρίσετε ότι ο Πατέρας ζει μέσα σε μένα, κι εγώ ζω μέσα στον Πατέρα» (Ιωάννου ι΄, 37-38).
Απαραίτητη προϋπόθεση για να εκτελέσει ο Κύριος Ιησούς Χριστός ένα θαύμα, ήταν εάν αυτός που του το ζητούσε, πίστευε. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης βεβαιώνει, ότι πολλοί πίστεψαν στον Ιησού βλέποντας τα θαύματα που επιτέλεσε. «Κατά την παραμονή του Ιησού στα Ιεροσόλυμα για την εορτή του Πάσχα, πολλοί πίστεψαν σ’ αυτόν, βλέποντας τα θαύματα που έκανε» (Ιωάννου β΄, 23). Πολλοί επίσης, παρά τα θαύματα, δεν πίστευαν, όπως βεβαιώνει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Και μολονότι είχε κάνει τόσα θαύματα μπροστά στα μάτια τους, δεν πίστευαν σ’ Αυτόν» (Ιωάννου ιβ΄, 16) .
γ´. Να πιστεύσουν σ’ Αυτόν. Στο ερώτημα των απορούντων Ισραηλιτών «τις άρα ούτος εστί;» η απάντηση δόθηκε από τον απόστολο Πέτρο στην Καισάρεια της Φιλίππου, που ήταν η έδρα της Ρωμαϊκής διοικήσεως: «Συ ει ο Χριστός, ο υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθαίου ιστ΄, 16).
δ´. Ο Ίδιος γίνεται παράδειγμα πίστεως στον Θεό τελειοποιώντας την πίστη των μαθητών Του, δείχνοντας μία απόλυτη εμπιστοσύνη «προς τον δυνάμενον» διά της αναστάσεως «σώζειν αυτόν» (Προς Εβραίους ε΄, 7).
ε´. Προέτρεψε τους μαθητές Του να έχουν εμπιστοσύνη στον επουράνιο Πατέρα που αποβάλλει κάθε μέριμνα και φόβο. «Είπε τότε ο Ιησούς στους μαθητές Του: γι’ αυτό σας λέω να μην αγωνιάτε για την ζωή σας τι θα φάτε και για το σώμα σας τι θα ντυθείτε. Η ζωή σας είναι κάτι σπουδαιότερο από το φαγητό, και το σώμα από τα ρούχα. … για όλα αυτά αγωνιούν όσοι δεν εμπιστεύονται τον Θεό. Ο Πατέρας σας, όμως, ξέρει καλά ότι έχετε ανάγκη απ’ αυτά. Εσείς να επιζητείτε μόνο την βασιλεία του Θεού, κι όλα αυτά θ’ ακολουθήσουν» (Λουκά ιβ΄, 22-32).
στ´. Η δοκιμασία του Πάθους του Υιού του Θεού απαιτεί πίστη. Τα γεγονότα από την σύλληψη του Κυρίου μέχρι τον θάνατό Του φόβισαν και κλόνισαν την εμπιστοσύνη των μαθητών Του. Ο Κύριος προφήτεψε αυτόν τον κλονισμό τους: «Αυτή την νύχτα όλοι σας θα χάσετε την εμπιστοσύνη σας σε μένα, όπως άλλωστε το λέει η γραφή: Θα θανατώσω τον ποιμένα, και θα σκορπιστούν τα πρόβατα του κοπαδιού. Μετά την ανάστασή μου όμως, θα σας περιμένω στην Γαλιλαία, όπου θα πάω πριν από σας» (Ματθαίου κστ΄, 31-32). Ωστόσο, όμως, ενίσχυσε τους μαθητές Του, προτρέποντάς τους να μην ταραχθούν, αλλά, παρά τα όσα θα συμβούν, να επιδείξουν εμπιστοσύνη στον Θεό και στον Ίδιο (Ιωάννου ιδ΄, 1). Όμως δεν τους άφησε αστήρικτους. Ζήτησε από τον επουράνιο Θεό και Πατέρα να μην χάσουν την εμπιστοσύνη τους στον Θεό και στον Ίδιο. «Είπε, επίσης, ο Κύριος: Σίμων, Σίμων! Ο σατανάς ζήτησε να σας δοκιμάσει σαν το σιτάρι στο κόσκινο. Εγώ όμως προσευχήθηκα για σένα, να μη σε εγκαταλείψει η πίστη σου. Κι εσύ όταν ξαναβρείς την πίστη σου, στήριξε τους αδελφούς σου» (Λουκά κβ΄, 31-32).
