Η αγωγή των παιδιών μέσα από τα μάτια των Αγίων
Ο αγιολογικός λόγος για την αγωγή των παιδιών
Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Δεν είναι λίγες οι φορές που γινόμαστε δέκτες και αυτήκοοι μάρτυρες όσων πολλών και αχαρακτήριστων γεγονότων, ικανά να προσβάλουν συθέμελα την ανθρώπινη ύπαρξη, την «εικόνα του Θεού» και αβίαστα «άνθρωποι» της διπλανής μας πόρτας να κατατάσσονται, εκ των πράξεών τους, ακόμη και σε αυτή την άμοιρη και άλογη κατηγορία των κτηνών.
Σε αυτό το σημείο, ο αγιολογικός λόγος είναι καθάριος ωσάν το χιόνι, ξεκάθαρος προς κάθε κατεύθυνση, καθώς προέρχεται από την έμπονη και αγιοπνευματική βιωματική εμπειρία των αγίων, που, όπως διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία, «έδωσαν αίμα για να λάβουν πνεύμα», πρώτα βίωσαν και έπειτα μάς άφησαν πνευματική κληρονομιά τις πολύτιμες διδαχές και την αγιοπνευματικά χαριτωμένη παρακαταθήκη τους.
Τι λενε, λοιπόν, τι συμβουλεύουν οι άγιοι για τα παιδιά και την αγωγή τους;
Ο Άγιος Παΐσιος ο Εζνεπίδης, ο σύγχρονος αββάς της εποχής μας, συμβουλεύει: «Τα παιδιά θέλουν στήριγμα από την παιδική ηλικία, και πιο πριν, από νήπια. Πώς ένα μικρό δεντράκι το φυτεύεις σε μια γλάστρα και θέλεις να το δεις να μεγαλώνει; Το φροντίζεις, του βάζεις στηρίγματα, αναστηλώματα για να ανορθωθεί ίσιο, μη στραβώσει, γιατί αν στραβώσει από την αρχή μετά είναι δύσκολο ν᾿ αλλάξει. Ε, λοιπόν, έτσι και τα παιδιά. Από μικρά να μάθουν, να πάρουν τον ίσιο δρόμο».
Ο Ιερός Χρυσόστομος συμβουλεύει τους γονείς και τους παιδαγωγούς: «Τα παιδιά είναι σαν το σφουγγάρι! Ακούνε, βλέπουν, μαθαίνουν. Ό, τι τους δείξεις, αυτό θα ακολουθήσουν. Ό, τι τους διδάξεις, αυτό θα έχουν να θυμούνται».
Και στους γονείς που ρωτούσαν με παράπονο τον Άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη, ότι τα παιδιά τους δεν τους ακούνε, ο χαρισματικός γέροντας συμβούλευε: «Λίγα λόγια στα παιδιά. Πολλή προσευχή, πολλή προσευχή και λίγα λόγια. Να μιλάτε στην Παναγία γι᾿ αυτά. Και αφού εσάς δεν σας ακούνε, θα τους τα δώσει η Παναγία μας ουρανοκατέβατα».
Άλλα πάλι παιδιά, ενώ έχουν το καλό παράδειγμα από γονείς και παιδαγωγούς, εντούτοις, δεν ακολουθούν, αντιδρούν, επαναστατούν. Γι᾿ αυτά τα παιδιά, ο Γέροντας της Παναγούδας, έλεγε: «Αφήστε τα ήσυχα τα παιδιά! Κάνατε το καλό παράδειγμα; Είπατε όσα έπρεπε όταν ήταν καιρός; Ποτίσθηκε το ξύλο! Μην ανησυχείτε πλέον. Ό,τι και να κάνουν, το ξύλο που είναι ποτισμένο, παραμένει νωπό, κρατά μέσα του την πρώτη δροσιά και νωπότητα για πάντα. Έτσι και αυτά. Θα κάνουν, θα αντιδράσουν, θα φύγουν, αλλά πάντοτε θα «δροσίζονται» από τα καλό και ευλογημένο παράδειγμα των παιδικών και νεανικών τους χρόνων, αυτό που εσείς ως γονείς φροντίσατε και τους δώσατε».
Ας δώσουμε στα παιδιά μας το παράδειγμα μιας πνευματικής ζωής, μιας βιωματικής ορθοπραξίας! Μιας εμπειρίας αρχοντικής, που χρόνια τώρα, μέσα από την εργοπραξία και διδασκαλία των αγίων της Εκκλησίας μας έχει πολύ φιλότιμο, διδάχθηκε να λειτουργεί με σεβασμό, με αρχοντιά, με δέος, με άδολη αγάπη, με ταπείνωση, με φόβο Θεού! Μιας εμπειρίας αρχοντικής που στην εκκλησιαστική ζωή ονομάζεται ζωή αγίου, ζωή χαριτωμένη, βίος αληθινά ορθόδοξος, ορθόπρακτος, αληθινός.
