«Χέρι συμφιλίωσης αντί για διχασμό» – Ο Μητροπολίτης Εσθονίας Στέφανος για την κρίση με το Πατριαρχείο Μόσχας
Ανυποχώρητος στην αναζήτηση λύσης για την εκτόνωση της έντασης με την Εσθονική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό το Πατριαρχείο Μόσχας εμφανίστηκε ο Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας κ. Στέφανος, σε συνέντευξή του στο εσθονικό δημόσιο δίκτυο ERR.
Ο Προκαθήμενος της Αυτόνομης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Εσθονίας αναφέρθηκε στον νόμο «Περί εκκλησιών και ενοριών», καθώς και στις δύο προτάσεις που έχει απευθύνει προς τη ρωσική πλευρά, επιδιώκοντας ειρηνική επίλυση του ζητήματος. Όπως τόνισε, ωστόσο, η άλλη πλευρά δεν έχει επιδείξει καμία πρόθεση διαλόγου.
Ο Μητροπολίτης Στέφανος εξέφρασε την απογοήτευσή του για την τοξικότητα και τις συκοφαντίες που κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο, επισημαίνοντας ότι το Πατριαρχείο Μόσχας έχει φέρει τους Ορθόδοξους Χριστιανούς σε δύσκολη θέση:
«Η Ορθοδοξία δοκιμάζεται — όχι μόνο στην Εσθονία, αλλά και στην Ουκρανία. Ως Χριστιανοί και Ορθόδοξοι, αποστολή μας είναι να οικοδομούμε την ειρήνη και να ενώνουμε τους ανθρώπους, όχι να καλλιεργούμε φόβο ή διχασμό».
Ο νόμος για τις εκκλησίες
Αναφορικά με τον υπό ψήφιση νόμο, ο Σεβασμιώτατος δήλωσε ότι είναι αναγκαίος και πρέπει να εγκριθεί, για δύο βασικούς λόγους:
«Από γεωπολιτικής απόψεως, η Εσθονία αντιμετωπίζει υπαρκτές απειλές, καθώς συνορεύει με μια χώρα που δεν διακρίνεται για τη φιλικότητά της. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Ουκρανία — οι απειλές αφορούν όλη τη Βαλτική και την Ευρώπη συνολικά. Το νομικό μας σύστημα δεν μπορεί να λειτουργεί αποκλειστικά αντιδραστικά· οφείλει να προνοεί και να προστατεύει τη σταθερότητα».
Διευκρίνισε, μάλιστα, ότι η υποστήριξή του δεν αφορά την πολιτική της κυβέρνησης, αλλά την αρχή της δικαιοσύνης:
«Το κράτος ακολουθεί σήμερα μια σωστή και προοδευτική πορεία. Αυτό δεν είναι μόνο ζήτημα εσωτερικής πολιτικής· έχει ευρωπαϊκή διάσταση. Αναμένουμε τις τελικές αποφάσεις».
Όπως μετέδωσε το ope.gr, το Κοινοβούλιο της Εσθονίας ενέκρινε χθες, με 68 ψήφους υπέρ και 17 κατά, την αναθεωρημένη εκδοχή των τροπολογιών στον νόμο «Περί εκκλησιών και ενοριών». Στόχος των αλλαγών είναι να διασφαλιστεί ότι καμία θρησκευτική οργάνωση δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υποκίνηση μίσους ή βίας έναντι άλλης χώρας, εθνικότητας, θρησκείας ή πολιτιστικής ταυτότητας. Το νομοσχέδιο αναμένεται να υποβληθεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τελική κύρωση, μετά την αρχική του απόρριψη τον Απρίλιο λόγω συνταγματικών ενστάσεων.
Ο Μητροπολίτης Στέφανος, ερωτηθείς σχετικά με την εμπλοκή του κράτους στο εκκλησιαστικό ζήτημα, απάντησε:
«Ο νόμος αφορά αποκλειστικά την εθνική ασφάλεια. Δεν τίθεται θέμα απειλής της ύπαρξης κάποιας εκκλησίας. Εάν τεθεί σε ισχύ, όλοι —εκκλησίες και πολίτες— θα οφείλουν να τον τηρούν. Δεν μπορεί η θρησκεία να χρησιμοποιείται ως προκάλυμμα για την υπονόμευση της κρατικής ασφάλειας».
Τόνισε, επίσης, ότι η χρήση της θρησκευτικής ελευθερίας ως εργαλείο προπαγάνδας είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, και δεν πρέπει να γίνει ανεκτό.
Οι συνέπειες της άρνησης συμμόρφωσης
Σε ερώτηση για επίσκοπο που δήλωσε ότι δεν θα διακόψει τους δεσμούς με το Πατριαρχείο Μόσχας εάν ο νόμος εγκριθεί, ο κ. Στέφανος απάντησε:
«Σε μια τέτοια περίπτωση προκύπτουν νομικά και κοινωνικά ζητήματα. Ο νόμος δεν στοχεύει συγκεκριμένα σε μία εκκλησία. Ισχύει για κάθε οντότητα —θρησκευτική ή μη— που μπορεί να αποτελέσει απειλή για την εθνική ασφάλεια».
Οι προτάσεις του Μητροπολίτη για εκτόνωση
Ο Μητροπολίτης αποκάλυψε ότι έχει υποβάλει δύο προτάσεις προς την Εσθονική Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία υπό το Πατριαρχείο Μόσχας. Η πρώτη αφορά τη δημιουργία ενός βικαριάτου — μιας εκκλησιαστικής ενότητας που θα διασφαλίζει κανονική υπόσταση και κοινωνική αναγνώριση, ακόμη κι αν διακοπούν οι δεσμοί με το Πατριαρχείο Μόσχας.
«Η πρότασή μου είναι μια γέφυρα. Δεν ζητώ ένωση· απλώς προτείνω να μνημονεύεται το όνομά μου στη Θεία Λειτουργία, ως ένδειξη κοινωνίας. Έτσι διασφαλίζεται η εκκλησιαστική ταυτότητα, χωρίς να τίθεται σε αμφισβήτηση η κανονικότητα».
Η δεύτερη πτυχή της πρότασης αφορά την κοινωνική διάσταση:
«Εδώ και 26 χρόνια δεν έχουμε συμπροσευχηθεί ποτέ με τους Ρώσους Ορθόδοξους πιστούς. Παρά την εχθρική ρητορική από την πλευρά της ρωσικής εκκλησίας, υπάρχουν άνθρωποι που επιθυμούν τον διάλογο. Το προτεινόμενο βικαριάτο μπορεί να αποτελέσει ένα ουδέτερο πλαίσιο για τη συνεργασία αυτή — χωρίς συγκρούσεις, χωρίς συγχωνεύσεις».
Ο κ. Στέφανος υπενθύμισε, τέλος, το ιστορικό βάρος που φέρει η Εσθονική Ορθοδοξία:
«Μέχρι το 1945 υπήρχαν 200.000 πιστοί, 180 κληρικοί και 153 ναοί. Σήμερα, πολλές εκκλησίες είναι ερείπια. Δεν ξεχνάμε, αλλά προχωρούμε. Η πρότασή μου είναι ένα χέρι βοήθειας και συγχώρεσης. Ακόμη κι όταν δεν ζητείται, η συγχώρεση είναι δρόμος ελευθερίας».
