Η εορτή του Προφήτου Ηλιού στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Ὁ Ἱερός Ναός αὐτός ἀνῆκε εἰς τήν Ἑλληνορθόδοξον Ἀραβόφωνον Κοινότητα τῆς Μααλούλε, ἐγκαταλείφθη δέ λόγῳ τῶν γεγονότων κατά τήν ἵδρυσιν τοῦ κράτους τοῦ Ἰσραήλ τό 1948, συνετηρήθη δέ κατά τά τελευταῖα ἔτη μερίμνῃ τοῦ Πατριαρχείου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ δαπάνῃ δέ τοῦ ἡγουμένου τοῦ Θαβώρ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱλαρίωνος, τῇ ἀδείᾳ τοῦ Ἰσραηλινοῦ στρατοῦ καί τελεῖται ἐν αὐτῷ θεία Λειτουργία κατά τόν ἑορτασμόν τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ἐπ’ ὀνοματι τοῦ ὁποίου καί τιμᾶται.
Τό Σάββατον, 22αν Ἰουλίου/ 5ην Αὐγούστου 2023, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου μεθεορτίως ἡ ἑορτή τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ εἰς τόν Ἱερόν Ναόν αὐτοῦ, εἰς τό χωρίον Μααλούλε, πλησίον τῆς Ναζαρέτ.
Ὁ Ἱερός Ναός αὐτός ἀνῆκε εἰς τήν Ἑλληνορθόδοξον Ἀραβόφωνον Κοινότητα τῆς Μααλούλε, ἐγκαταλείφθη δέ λόγῳ τῶν γεγονότων κατά τήν ἵδρυσιν τοῦ κράτους τοῦ Ἰσραήλ τό 1948, συνετηρήθη δέ κατά τά τελευταῖα ἔτη μερίμνῃ τοῦ Πατριαρχείου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ δαπάνῃ δέ τοῦ ἡγουμένου τοῦ Θαβώρ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱλαρίωνος, τῇ ἀδείᾳ τοῦ Ἰσραηλινοῦ στρατοῦ καί τελεῖται ἐν αὐτῷ θεία Λειτουργία κατά τόν ἑορτασμόν τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ἐπ’ ὀνοματι τοῦ ὁποίου καί τιμᾶται.
Εἰς τόν συντετηρημένον τοῦτον Ἱερόν Ναόν ἐτέλεσε τήν θείαν Λειτουργίαν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, Ἀραβοφώνων Πρεσβυτέρων, τοῦ π. Συμεών τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναζαρέτ, ψαλλόντων μελῶν τῆς χορῳδίας τῆς Ναζαρέτ καί τῆς χορῳδίας τῆς Ἄκκρης καί προσευχομένων Ἀραβοφώνων πιστῶν, ἀπογόνων τῶν ἱδρυτῶν τοῦ Ναοῦ τούτου καί ἄλλων ἐκ Ναζαρέτ.
Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ὡμίλησεν ὁ Μακαριώτατος διά τῆς κάτωθι ὁμιλίας Αὐτοῦ ὡς ἕπεται:
«Ὅτε σύ Προφῆτα θεσπέσιε, τῷ Θεῷ δι’ ἀρετῆς, καί πολιτείας ἀκραιφνοῦς, συνεκράθης παρ’ αὐτοῦ, τήν ἐξουσίαν εἰληφώς, τήν κτίσιν, κατά γνώμην μετερρύθμισας, καί πύλας, ὑετοῦ θέλων ἀπέκλεισας, καί ἄνωθεν πῦρ κατήγαγες, καί δυσσεβεῖς κατηνάλωσας, ἱκέτευε, τοῦ σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν».
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,
Ὁ ἔνσαρκος ἄγγελος καί τῶν προφητῶν ἡ κρηπίς, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος, συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ τόπῳ, ἵνα εὐχαριστιακῶς ἑορτάσωμεν τήν ἱεράν μνήμην τῆς εἰς οὐρανούς πυρφόρου ἀναβάσεως αὐτοῦ.
Ἐξαίρων τήν προσωπικότητα τοῦ Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου, ὁ Σειράχ λέγει περί αὐτοῦ: « Καί ἀνέστη Ἠλίας Προφήτης ὡς πῦρ καί ὁ λόγος αὐτοῦ ὡς λαμπάς ἐκαίετο· ὅς ἐπήγαγεν ἐπ’ αὐτούς λιμόν καί τῷ ζήλῳ αὐτοῦ ὠλιγοποίησεν αὐτούς· ἐν λόγῳ Κυρίου ἀνέσχε οὐρανόν, κατήγαγεν οὕτως τρίς πῦρ· ὡς ἐδοξάσθης Ἠλία ἐν τοῖς θαυμασίοις σου! καί τίς ὅμοιός σοι καυχᾶσθαι»! (Σοφία Σειράχ 48,1-4).
Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, ἀναφερόμενος εἰς τήν δύναμιν τῆς προσευχῆς τοῦ δικαίου ἀνθρώπου λέγει ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐπιστολῇ αὐτοῦ: «…πολύ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη. ᾿Ηλίας ἄνθρωπος ἦν ὁμοιοπαθής ἡμῖν, καί προσευχῇ προσηύξατο τοῦ μή βρέξαι, καί οὐκ ἔβρεξεν ἐπί τῆς γῆς ἐνιαυτούς τρεῖς καί μῆνας ἕξ· καί πάλιν προσηύξατο, καί ὁ οὐρανός ὑετόν ἔδωκε καί ἡ γῆ ἐβλάστησε τόν καρπόν αὐτῆς», (Ἰακ. 5, 16-18).
Οἱ δέ εὐαγγελισταί Μᾶρκος καί Λουκᾶς ποιοῦνται μνείαν τῆς παρουσίας τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ κατά τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ Ὄρει Θαβώρ: «Καί μεθ᾿ ἡμέρας ἓξ παραλαμβάνει ὁ ᾿Ιησοῦς τόν Πέτρον καί τόν ᾿Ιάκωβον καί τόν ᾿Ιωάννην καί ἀναφέρει αὐτούς εἰς ὄρος ὑψηλόν κατ’ ἰδίαν μόνους· καί μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν… καί ὤφθη αὐτοῖς Ἠλίας σύν Μωϋσεῖ καί ἦσαν συλλαλοῦντες τῷ Ἰησοῦ», (Μάρκ. 9, 2-4 / Λουκ. 9, 28,30).
Ἡ συλλάλησις, τοὐτέστιν ἡ συνομιλία τοῦ Ἠλιοῦ καί τοῦ Μωϋσέως μετά τοῦ Ἰησοῦ, ἐπιμαρτυρεῖ τό γεγονός ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Κύριος τοῦ Νόμου [Μωσαϊκοῦ] καί τῶν προφητῶν καί ὁ μέν Μωϋσῆς ἐμφανίζεται ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Νόμου, ὁ δέ Ἠλίας ὡς ἐκπρόσωπος τῶν Προφητῶν κατά τήν ἑρμηνείαν τοῦ Ὠριγένους καί τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας. «Μωϋσῆς μέν τοῦ νόμου τό πρόσωπον δηλῶν, Ἠλίας δέ τῶν προφητῶν· αὐτός γάρ [ὁ Χριστός] ἦν νόμου καί Προφητῶν Κύριος».
Τοσοῦτον διεκρίθη ὁ Ἠλίας, ὥστε οὗτος μόνος ἐκ τῶν προφητῶν ἠξιώθη μετά τοῦ Μωϋσέως τῆς συνομιλίας μετά τοῦ Μεταμορφωθέντος Χριστοῦ, τόν ὁποῖον [Χριστόν] ἐγνώρισαν ἀμφότεροι εἰς τό ὄρος Σινᾶ, ὁ μέν Μωϋσῆς «ἐκ πυρός ἀτμίδι καί γνόφῳ», ὁ δέ Ἠλίας «ἐν αὔρᾳ λεπτοτάτῃ» (Γ’ Βασιλειῶν 19,22). Οὗτοι ἐγνώρισαν τόν Θεόν ἰδίοις ὄμμασιν ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Μεταμορφωθέντος Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ ὄρει Θαβώρ, ἀποτελοῦντες οὕτως ἐξαίρεσιν εἰς τόν λόγον τοῦ Κυρίου πρός τούς μαθητάς αὐτοῦ: «Ἀμήν γάρ λέγω ὑμῖν ὅτι πολλοί προφῆται καί δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἅ βλέπετε καί οὐκ εἶδον καί ἀκοῦσαι ἅ ἀκούετε καί οὐκ ἤκουσαν», (Ματθ. 13,17).
Ὄντως, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὁ Θεσβίτης Ἠλίας ἔτυχε ἰδιαιτέρας εὐνοίας παρά τοῦ Θεοῦ. Καί τοῦτο διότι οὗτος «συνεκράθη, τοὐτέστιν συνενώθη τῷ Θεῷ δι’ ἀρετῆς καί πολιτείας ἀκραιφνοῦς», ὡς λέγει ὁ ὑμνογράφος: «…σύ Προφῆτα θεσπέσιε, τῷ Θεῷ δι’ ἀρετῆς, καί πολιτείας ἀκραιφνοῦς, συνεκράθης παρ’ αὐτοῦ, τήν ἐξουσίαν εἰληφώς, τήν κτίσιν, κατά γνώμην μετερρύθμισας, καί πύλας, ὑετοῦ θέλων ἀπέκλεισας, καί ἄνωθεν πῦρ κατήγαγες, καί δυσσεβεῖς κατηνάλωσας, ἱκέτευε, τοῦ σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν».
Τήν ἐξουσίαν ταύτην ἔλαβον καί οἱ μαθηταί τοῦ Χριστοῦ καί οἱ ἅγιοι αὐτοῦ, ὡς μαρτυρεῖ ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς: «ἰδού», λέγει Κύριος, «δίδωμι ὑμῖν τήν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων καί ἐπί πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καί οὐδέν ὑμᾶς οὐ μή ἀδικήσῃ», (Λουκ. 10,19).
Ἑρμηνεύων τούς Κυριακούς τούτους λόγους ὁ Μέγας Βασίλειος ἐπισημαίνει ὅτι εἶναι ἀμήχανον δηλαδή ἀδύνατον ὁ ἄνθρωπος νά ἐξασκήσῃ τήν ἐξουσίαν ταύτην, ἐάν προηγουμένως δέν ἔχῃ καθαρίσει τόν ἑαυτόν του καί ἐνισχυθῇ ὑπό τοῦ Κυρίου: «Ἀμήχανον ἐπιβῆναι ἐπί ἀσπίδα καί βασιλίσκον καί καταπατῆσαι λέοντα καί δράκοντα, μή πρότερον, καθ’ ὅ δυνατόν ἀνθρώπῳ ἐκκαθάραντα ἑαυτόν δυναμωθῆναι παρά τοῦ εἰπόντος τοῖς ἀποστόλοις ἰδού δέδωκα ὑμῖν δύναμιν πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων».
Μέ ἄλλα λόγια, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὁ ἀκούων καί τηρῶν τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ, οὗτος δύναται διά τῆς ἐνεργείας τῆς θείας Χάριτος νά γίνῃ κοινωνός τῆς δυνάμεως τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ὡς τοιοῦτος ἐγένετο ὁ ἀκολουθήσας αὐτόν προφήτης Ἐλισσαῖος.
Ἰδού διά τί ὁ σοφός Παῦλος παραγγέλλει λέγων: «Μόνον ἀξίως τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ πολιτεύεσθε», (Φιλιπ. 1,27).
Ἀξιοσημείωτον ὅτι ἡ προσωπικότης τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ κατέχει ἐξέχουσαν θέσιν τόσον ἐν τῇ Παλαιᾷ ὅσον καί ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ. Καί τοῦτο, διότι ὁ Θεσβίτης Ἠλίας ἀναγνωρίζεται ὡς «ὁ δεύτερος Πρόδρομος τῆς παρουσίας Χριστοῦ», δηλονότι τῶν ἐσχάτων τῆς ἡμέρας τῆς Κρίσεως. Περί τῆς ἐπί τῶν ἐσχάτων ἐπανεμφανίσεως τοῦ ζηλωτοῦ Ἠλία ὁ μέν προφήτης Μαλαχίας προαναφωνεῖ περί αὐτοῦ: «καί ἰδού ἐγώ ἀποστελῶ ὑμῖν ᾿Ηλίαν τόν Θεσβίτην, πρίν ἢ ἐλθεῖν τήν ἡμέραν Κυρίου τήν μεγάλην καί ἐπιφανῆ», (Μαλ. 4,4). Ὁ δέ Ἰησοῦς ἀποκριθείς εἰς τήν ἐπερώτησιν τῶν μαθητῶν Αὐτοῦ λεγόντων: «τί οὖν οἱ Γραμματεῖς λέγουσιν ὅτι Ἠλίαν δεῖ ἐλθεῖν πρῶτον;» εἶπεν αὐτοῖς: «Ἠλίας μέν ἔρχεται πρῶτον καί ἀποκαταστήσει πάντα», (Ματθ. 17,10).
Κατά τήν ἑρμηνείαν τῶν ἐγκρίτων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐνταῦθα ὁ Κύριος ὁμιλεῖ περί τῆς Δευτέρας Αὐτοῦ Παρουσίας, τῆς ὁποίας ὁ Ἠλίας θά εἶναι ὁ Πρόδρομος. «Λέγω δέ ὑμῖν», συνεχίζει ὁ Κύριος, «ὅτι Ἠλίας ἤδη ἦλθεν καί οὐκ ἐπέγνωσαν αὐτόν», (Ματθ. 17,12) Ὁ δεύτερος οὗτος Ἠλίας εἶναι Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, ὁ ὁποῖος ἦλθε πρό τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καί Βαπτιστής ἦτο ὅμοιος πρός τόν Θεσβίτην Ἠλίαν εἰς πολλά, δι’ ὅ καί ἡ Γραφή ὀνομάζει αὐτόν: «ἐν πνεύματι καί δυνάμει Ἠλιοῦ», (Λουκ. 1, 17). Ἐρμηνεύων τούς λόγους τούτους ὁ Ζυγαβηνός ὡς καί ὁ Ὠριγένης λέγουν: «Πνεῦμα μέν ὠνόμασεν [ἡ Γραφή] τό πνευματικόν χάρισμα, δύναμιν δέ τήν ἐνέργειαν. Λέγει γοῦν (λοιπόν) ὅτι καί τό χάρισμα καί τήν ἐνέργειαν ἕξει τοῦ Ἠλιοῦ».
Ἡμεῖς δέ οἱ πόθῳ τελοῦντες τήν μνήμην τοῦ ἁγίου Προφήτου Ἠλιοῦ μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «εὔσπλαγχνε Κύριε, παράσχου τῷ λαῷ σου, πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Παρθένου Μαρίας καί ἱκεσίαις τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου σου Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί τό μέγα ἔλεος» Ἀμήν. Ἔτη πολλά».
Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν, ὑπό τήν σκιάν τῶν πανυψήλων πεύκων παρετέθη δεξίωσις ἀναψυχῆς ὑπό τῶν συντηρούντων τόν Ναόν Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱλαρίωνος καί τῆς συνοδείας αὐτοῦ, τήν μεσημβρίαν δέ παρετέθη τράπεζα εἰς τόν Μακαριώτατον καί τήν συνοδείαν Αὐτοῦ ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ εἰς τήν Μητρόπολιν.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
